द्वाल्खा बहिर कोब्न, आउ ओमन
कोब्नलान् थात सोर्ङ थाब्न आले थाब्नलान् कोत सोर्ङ कोब्न हङ निस्गुर ट्वाल खेङ छिजी द्वाल्खा । उ निस्गुर ट्वालय मीपेन् द्वाल्खा मी पेन् खेङ हर्स उ निस्गुर ट्वालय मीपिस्न लाए खँ तु द्वाल्खा भाषा नेपाल (नेवारी) खेङ । ईथितु उ निस्गुर ट्वाल दुपान चलै जु रीतीथिती, चाल चलन पेन् तु छीजी द्वाल्खाय संस्कृती खेङ । थाब्न व कोब्न ट्वाललान् थउ थउ ट्वाल निस्खनलानुङ डाकस (जों डाकस व नेपाल डाकस), सा प्याखन, देउ उई, ढापा खलक आले फागुन बोंई पेन् पितकाईरि ज्य खँ यङ छिजी चलन दमु तर महनिन् हिफाथामी जात्रा व खाँडो खाकेय जात्रा, गुल्नान् ट्वाकल प्याखन ड्वाकु डाकस व कुमारी खाकेई, गाठामा डुए, बुगदेउ डुए थिनागु जात्रा पेन् री थाब्न कोब्न मिलै जुयन तु ङाकेईरी ज्य खँ य चलनपेन् दमु । उ निस्गुर ट्वाल दुपान तु पाङ्जा, याला पाङ्जा, मेम्सी स्वारि, हाँथो बोकेई थिनागु गुठीन यङ घत्केङ चलनपेन् दमु ।
ठिला पुनिस न देउचामारी दकेई रि व बटिमा बोकेईरी आले सित्नखत न सेलमारी छुरिउरी व फैली उकेईरी हङ वा झन गिविङ मदउ छिजि जुकुन चलन खेङ हर्सङ जिर । आमु कारण न तु उ परम्परा, चाल चलन, रीतीथिती आले जात्रामात्रापेन् छिजी द्वाल्खाय साँस्कृतिक सम्पती खेङ हङन चोनगु । उ निस्गुर ट्वाल दुपान दउ छें, ठाईं आले देउ देगलपेन् दोखुनु छिजी थौतु मा भाषन् नाम जायन चोन । थाब्न हत्नसिन् ड्वाक्छें, पुरान्छें, थात विहार्छें, कोत विहार्छें लिस्टोल, दाँर्थोक, थार्कोट, कामीवली, पुखुर्चा, छोबो, दर्खा, पाखलती नसि मन्ट्वापर टुल्केय ठाँई पेन परै जुर । आन्थितु, कोब्न हत्नसिन्, कोर्छें, थात कोर्छें, नक्छें, थापन्छें, कोपान्छें, थाछें, बगर्छें, ड्वाल्ङा, टसिचा, बहिर, बाहार, हाप्चा, चामसली, सिद्घु, गुर्कोट, कोत्साल, पिङल, गहरलुङा, नसु दुङलपेन् परै जुर ।
ईथितु भीम्सीन देउ, मन्नेश्वरी, कालमन्दिर, जोगीन्देउ थाब्नकु परै जुर हर्स देक्वार, हरिसिध्दी, बालकुमारी, गणेश देउ, महादेउ, कुमारी छें, बुगदेउ छें, बाणारसी, नाश्वर, श्यामसुन्दर आले नारान्चा पेन् कोब्नकु परै जुर । यिथि तु सेङपेन् आले डोबरपेन् निस्गुर ट्वाल दुपानङ् दमु । उ निस्गुर ट्वाल दुपान दउ वतीपेनुुुङ द्वाल्खा खँन तु नाम जायन चोङ्गगु खोंइ दमु, राईती, वर्जवती, प्वाटाङ्गावती, खिङलवती (खिङल्चा), पाखलवती (पाखलती), तुतुर वती, काँचावती (काँचती) वतिचा (वत्चा), जाङलवती आले छोपती । ईनागु ईनागु खँपे कारणन गाठामा आमासी नसि लछि टुल्के देउ उर्न लिङाए ठाँइपेन् आले जात्रामात्रा पितकाए ठाईपेन् उतु निस्गुर ट्वाल दुपान परैजुय लागिन् उ निस्गुर ट्वाल थाब्न व कोब्न तु छिजी सत्नय द्वाल्खा खेंङ । उ जुयलागिन् द्वाल्खा दुपान यरीउरी सामाजिक ज्य खँकु, छिजि दोखुनु थिगुर जुयन हाखेन यई मल उतु थनुय द्वाल्खाय आवश्यकता खेङ ।
छिजी माँँ ठाँई खेङ
आले
छिजी नुगर खेङ ।
जय द्वाल्खा
