Category: हाम्रो गौरव, हाम्रो दोलखा

नेपाल सम्वत् ११४४, कौलागाः ४ (५ कार्तिक, २०८१) सोमबार, बाँपीझ्याला, दोलखा । आज सोमबार दोलखा भीमेश्वरमा नयाँ घण्टा प्रतिस्थापन गरिएको छ ।चन्दवीर बस्न्यात क्षेत्री तथा चिफ कर्णेल दिवंगत दल बहादुर बस्नेत तथा दाजु भाइ दिवंगत बिर्ख बहादुर बस्नेत, दिवंगत नर बहादुर बस्नेतले वि.सं. १९६८ मा चढाएको ठुलो घण्टा जिर्ण भएकोले हाल सो जिर्ण भएको घण्टा यथावत राखि २ सय ३५... Read More

नेपाल सम्वत् ११४४, कौलाथ्वः १० (२७ असोज, २०८१) आईतबार, बाँपीझ्याला । ऐतिहासिक प्राचिन शहर नेवार जातिको उद्गम थलोको रुपमा स्थापित रहेको दशैको विशेष महत्व अनी आकर्षण रहेको प्राचिन शहर दोलखामा खड्ग जात्रा आज मनाउँर्दै धुमधाम सम्पन्न गरिएको छ । एकादशीको दिन मनाईने यो खड्गजात्रा देवता र दानव विचको विषन युद्धलाई अभिनय र नाचको माध्यमबाट प्रस्तुत गर्ने गरिन्छ । बडा दशैको... Read More

डा. श्याम जोशी, दोलखानेपालीहरुको महान चाड दुर्गा पूजाको अवसरमा प्रत्यक वर्ष दोलखामा “खड्ग जात्रा” निकालिन्छ । विजयादशमीको अन्तिम दिन एकादशीका दिन राजकुलेश्वरबाट बिहानैदेखि खड्ग जात्रा सुरु हुन्छ । खड्ग जात्रा पर्व महिषासुर राक्षस र देवताहरू बीचको युद्धसँग सम्बन्धित कथामा आधारित छ जसमा देवी दुर्गाले दैत्य महिषासुरको बध गर्छिन् । सबैभन्दा लोकप्रिय किंवदन्ती अनुसार महिषासुर शक्तिशाली अर्ध–मानव ,अर्ध– भैंसी असुर हुन्... Read More

नेपाल सम्वत् ११४४, कौलाथ्वः ८ (२५ असोज, २०८१) शुक्रवार, बाँपीझ्याला । आज महानवमीको दिनलाई दोलखामा पूजाको रुपमा मान्ने गर्दछन् । भीमेश्वर मन्दिरमा आज विहान करीव ४ बजेतिर चागुविगुबाट सरकारी पूजाको निम्ती बाह्र बोका ल्याई पुजा गरेपछि मात्र अन्य व्यक्तिहरुको पूजा थाल्ने चलन छ । तर आजकाल उक्त पूजा नआएपनी भीमेश्वर गुठी व्यवस्थापनले उक्त बोका व्यवस्थापन गरि पूजा गर्ने गरिएको छ... Read More

महाअष्टमीलाई दोलखा नेवारी भाषामा नखतः भन्ने गरिन्छ । विहानै राइतीमा ब्राह्मण, देवीकोटको पुजारी, डमरु, लगायत अन्य कुल्याणको थाकतीहरु बाजागाजा सहित जम्मा हुन्छन् । कन्यकेटा (बर्तवन्ध नगरेको) बालकलाई सिङ्गार पटार गरेर ल्याएको हुन्छ । त्रिपुरासुन्दरीका पुजारी र ब्राह्मणले र राइती धारामाथी विशेष पूजा आजा गरिसकेपछि कन्यकेटालाई एक तिर पुजारीले अर्कोतिर डमरुले समातेर चोखो पानी थाप्न लगाउछन् । त्यस पछि सबैले थाप्ने... Read More

नेपाल सम्वत् ११४४, कौलाथ्वः ६, (२३ असोज, २०८१) बुधबार, बाँपीझ्याला । विजया दशमीको सातौ दिन आज महासप्तमीको दिन फुलपाती चाड मनाउने प्रचलन रहेको छ । जुन नेपाल राज्यभरीका शक्तिपिठमा फुलपाती भि¥याउने परम्परा रही आएको छ । यसै गरी दोलखामा शुभसाइतमा राजकुल तलेजु मन्दिरबाट बाजागाजा सहित पुजारी, पुरोहित ब्राह्मण, गुठीयारहरु कल्की र आवश्यक पूजा सामाग्रीहरु बोकेर भीमेश्वर मन्दिरमा जाने परम्परा रही... Read More

घटस्थापनाको सातौ दिन अथवा सप्तमीको दिन प्राचिन शहर दोलखाका नेवार समुदायहरुले धुमधामका साथ फुलपाती चाड मनाउँछन् । टोल टोलमा चाड मनाउन आ–आफ्नो घरमा दशैँ अवधि सम्म पुग्ने गरी मासु भित्र्याइन्छ । मासु भित्र्याउँदा पहिला पहिला मुल ढोका अगाडी विधिवत पूजा गरेर भित्र्याइन्थ्यो । तर आजभोली यो चलन हराइ सकेको छ । त्यस पछि नेवारी समाजका प्रन्येक घर–घरमा मासुका अनेक परिकारहरू... Read More

हिपाथामी जात्रा कहिले सुरु भएको हो भन्ने यकिन मिति थाहा नभए पनि अठारौं शताब्दीको उत्तरार्धसम्म दोलखा राज्यमा शासन गर्ने राजाहरूले (मध्यकालमा) यो जात्रा सुरु गरेको अनुमान गरिएको छ । बडादशैंको पूर्वसन्ध्यामा टीकाको दिन दोलखा सहरमा हिपाथामी जात्रा हुन्छ । स्थानीय दोलखाको नेवारी भाषामा हिपाथामी भन्नाले रगत पिउने थामी हुने भएकाले यस पर्वलाई हिपाथामी जात्रा भनेर चिनिन्छ जुन नेपालमा कतै कुनै... Read More

यसवर्षको दशैंको शुरुआत आज असोज महिनाको १७ गतेको घटस्थापनाबाट शुरु भएको छ । दशैको शुरुवात आज पहिलो दिन घटस्थापना ! दशैको हार्दिक मंगलमय शुभकामना ! नेपाली र नेपाल बाहिर रहेका नेपाली र नेपाली भाषी मात्रै नभएर भारत, बङ्गलादेश लगायत अन्य देशहरूमा पनि दशैंलाई विशेष महत्वकासाथ मनाउने गर्छन् । दशैं मूलतः हिन्दूहरुले विशेष प्रमुखताका साथ मनाउँदै आएका छन् । पहिले पहिले... Read More

आश्विन शुक्ल (दुर्गा) पक्ष परेवा घटस्थापनाका दिन देखि कोजाग्रत पूर्णिमाका दिन सम्म दोलखामा धुमधामका साथ बडादशैैं मनाइन्छ । दशैंको अगमन सङ्गै दोलखाका नेवार समुदायहरुले आ–आफ्नो घर आँगन सफा सुग्गर गरी, रङ्ग–रोगन गरी दशैंको लागी चाहिने सामग्रीहरु बन्दोवस्त गरी दशैं मनाउने तयारीमा लाग्छन् । घटस्थापनाका दिन देखि बाह् कुसुले दुई कसाहीको मनमोहक मालश्री धुनको बाजा सँग सँगै बडादशैं प्रारम्भ हुन्छ ।... Read More