Category: कला/ साहित्य

नेपाल सम्वत् ११४४, ञलाथ्वः १४ (१ असोज, २०८१) मंगलबार, बाँपीझ्याला । कन्या अर्थात् आश्विन सङ्क्रान्तिका दिन आज कालिगडहरुले विश्वकर्माको पूजा आराधना गरी विश्वकर्मा दिवस मनाउँदैछन् । विभिन्न कलकारखानामा विश्वकर्मा भगवानको बालुवाको मूर्ति वा तस्वीरमा विधिपूर्वक पूजा आराधना गरी यो दिवस मनाउने गरिन्छ । कलकारखानालाई विशेषरूपमा सजाएर मजदुरलाई समेत सहभागी गराएर यो दिवस मनाइन्छ । बालुवा अन्य चीजबाट बनाइएको विश्वकर्माको मूर्ति... Read More

ती दिनहरूको याद आउँछ यतिबेला । दोलखाको यो ईन्द्रजात्रा पर्व । तर ईन्द्रजात्रा नै भनेर चाहिँ धेरै वर्ष पछि मात्रै थाहा भयो । हामी अर्थात् म सानो छँदा यो जात्रालाई हाम्रो स्थानीय मौलिक मातृभाषामा ‘हाँथो ब्वकेय् नखत’ र ‘मेम्सिं स्वाङ’ जात्राको रुपमा जान्दथ्यौँ । यसको अर्थ सामान्य हिसाबले बुझ्दा अलिकति व्याख्यात्मक ढंगले प्रस्तुत गर्नुपर्ने देखिन्छ । यो ईन्द्रजात्राको बेलामा दोलखाको... Read More

नेपाल सम्वत् ११४४, ञलाथ्वः १२ (३० भाद्र, २०८१) आईतबार, बाँपीझ्याला । आज भाद्र शुक्ल द्वादशी । आजदेखि काठमाडौँ उपत्यकाको मुख्य पर्व इन्द्रजात्रा प्रारम्भ हुँदैछ । वर्षा र सहकालका देवता इन्द्रको पूजा गरेर मनाइने यो पर्वलाई उपत्यकाका नेवार समुदायमा येँया पुन्हि पनि भनिन्छ । हनुमानढोका अगाडि इन्द्रध्वजासहितको लिङ्गो ठड्याएपछि सुरु हुने यो जात्रा विविध नाचगान, रथयात्रा र देवीदेवताको पूजार्चनाका साथ आठ... Read More

नेपाल सम्वत् ११४४, ञलाथ्वः १२ (३० भाद्र, २०८१) आईतबार, बाँपीझ्याला । ऐतिहासिक शहर दोलखामा ईन्द्रजात्राको अवसरमा लिङ्गो गाड्ने र आकाश भैरवको मुर्ति प्रदर्शन गरी जाँड (काता) खुवाउने जात्रा सम्पन्न भएको छ । दोलखा नेपाल भाषामा मेम्सी स्वारीउरी व ह्वाथो भोके काता तोन्केय नखत भन्ने गरिन्छ । यसरी लिङ्ग भीमेश्वर नगरपालीका वडा नं. २ दोलखा माथिल्लो टोल, कोर्छे टोल र दुङ्गलटोल... Read More

प्राचीन एवं ऐतिहासिक शहर दोलखा जुन पवित्र स्थलको ऐतिहासिक नाम अभयपुर भनिन्छ । यहाँको भाषा, संस्कृति, संस्कार र रहनसहनको एउटा अलग्गै विशेषता रहेको छ । यहाँको भाषालाई नेपाल (नेवारी) भाषाकै रूपमा हेरिए पनि क्षेत्रगत जनसंख्याको हिसाबले काठमाडौंको नेपाल (नेवारी) भाषाको तुलनामा कमै रहेको छ । यहाँको यस नेवारी भाषालाई पौराणिक कथन अनुसार महाभारतकालीन सभ्यतासँग जोडिएको छ । जुन भाषा पाँचपाण्डवले... Read More

विविधताको खानी हो घलेगाउँ । शीरमा सुन्दर सेतो हिमाल । मध्य भागमा जङ्गल । अनि फेदमा घलेहरूको बाहुल्यता रहेको गाउँ । ऐतिहासिक तथा पर्यटकीय रूपमा महत्त्वपूर्ण मानिएको गाउँ हो यो । जिल्लाको उत्तरी क्षेत्र लमजुङ र अन्नपूर्ण हिमालको काखमा अवस्थित समुन्द्री सतहदेखि दुई हजार सय मिटर उचाइमा अवस्थित घलेगाउँ क्व्होलासोथर गाउँपालिका –३ मा पर्दछ । यस गाउँमा जिल्लाभरमै सबैभन्दा बढी... Read More

ऐतिहासिक, धार्मिक एवम् पौराणिक परम्पराको विशेष थलो दोलखा अभयपुरमा गणेश चौठी विशेष रुपमा मनाइन्छ । यस शहरमा आजको दिनमा विशेष गरि चोर देवताको रुपमा पूजा गर्ने गरिए पनि स्थानीय रुपमा तथ्यपरक लोकोक्तिबारे जानकारी प्राप्त नभएको कारणले सामुदायिक रुपमा यस दिनमा गणेश भगवानलाई साक्षी राखेर आफूले जीवनमा कहिले पनि चोरी चकारी र लुटपात नगरेको र गरिने पनि छैन भन्ने उद्देश्यले ईन्द्रलाई... Read More

प्राचिन बस्ती तौथलीमा आज गणेश चौठी मनाइदैछ । भगवान गणेशको जन्म दिनको उपलक्ष्यमा भगवान गणेशलाई काँक्रो, भटमास, मुला, विभिन्न प्रकारको गेडागुडीको छुसेमुसे बनाएर चढाउने र प्रसादको रुपमा बाढेर खाने चलन छ । साथै आजको दिन चोरेर खायो भने कुनै पाप र श्राप नलागी माफी हुने र चन्द्रमा पनि साक्षी नहुने भएकोले बारिमा फल्ने कांक्रो, मुला, उखु लगायत अन्य फलफूल चोर्ने... Read More

सुनी प्रधान, दोलखानेपाली हिन्दु परम्परा अनुसार आज तिज, परिवारको रक्षार्थ आज व्रत बसेका नारीहरुको अटल सौभाग्य र सदासर्वदा भरिभराउ कोखकालागि भगवान स्वंयम धर्तीमा झर्छन जस्तो भान हुन्छ । हिजोको दरको भरमा आज आस्था र परम्पराको एउटा सहृदय अर्चना गरिन्छ, निराहार र निर्जला व्रत बस्ने चलन रहेको छ । यसै गरी धर्मशास्त्रीय रुपमा महिला र पुरुष दुवैले हरितालिका (तीज) को व्रत... Read More

परिवारको रक्षार्थ आज व्रत बसेका नारीहरुको अटल सौभाग्य र सदासर्वदा भरिभराउ कोखकालागि भगवान स्वंयम धर्तीमा झर्छन जस्तो भान हुन्छ । हिजोको दरको भरमा आज आस्था र परम्पराको एउटा सहृदय अर्चना गरिन्छ, निराहार र निर्जला व्रत बस्ने चलनलाई भने आज हामी यस आलेखको शुरुमै परिमार्जन गरेर आफ्नो स्वास्थ सुहाउँदो तवरले सहज र सरल व्रत बस्ने परामर्श दिन चाहन्छौं । पार्वतीले शिवजी... Read More