Category: कला/ साहित्य

नेपाल सम्वत् ११४५, चिल्लाथ्वः १५ पुर्णीमा, (१ चैत्र, २०८१, १४ मार्च, २०२५) शुक्रबार, बाँपीझ्याला । प्रख्यात साहित्यकार लील बहादुर क्षेत्रीको निधन भएको छ । वहाँको निधनले नेपाली साहित्यमा अपूरणीय क्षति पुगेको छ । सन् १९३३ मा जन्मनु भएका शिखर साधक बसाइँ उपन्यासका लेखक लीलबहादुर क्षेत्रीको ९२ वर्षको उमेरमा हिजो २०८१ फागुन २९ गते गुवाहाटी, असम, भारतमा दुखद निधन भएको छ... Read More

वसन्तको आह्वान गर्ने होली रङ मन पर्नेहरूका लागि उल्लासको पर्व हो। असत्यलाई सत्यले पराजित गरेको सम्झनामा नेपाल र भारतीय मूलका हिन्दू धर्मावलम्बीले यो मनाउने उत्साह र आत्मियताको रङ्गीन पर्व पनि हो। फाल्गुण शुक्ल पूर्णिमाका दिन केटाकेटीदेखि वृद्धवृद्धासम्म पुराणा कटुता र दुश्मनीलाई बिर्सिएर एकअर्कालाई रङ दलिदिएर होली मनाउने गर्छन्। होलीको अघिल्लो रात होलीका दहन गरेर बिहान एकअर्कामा रङ छर्किएर मनाइने यो... Read More

फाल्गुन महिनाको शुक्ल अस्टमिको दिन देखि बेलुनमा रङ हानेर र अबिर दलेर फागु खेल्न सुरु हुन्छ । पूर्णिमाको दिन धुमधामले बाजागाजा सहित नाच गान गरेर सहर परिक्रमा गरेपछि फागु उत्कर्षमा पुग्छ र समाप्त हुन्छ। फाल्गुन महिनाको पुर्णेको दिन पर्ने भएकोले यो पर्व लाई नेपालमा फागु पुर्णे भन्ने गरिन्छ भने भारत तिर होली भन्ने प्रचलन छ। फागु पुर्णे भनीए पनि पहाडमा... Read More

प्रा. डा. श्याम जोशी एकदिन एकजना प्राध्यापक मित्रले कुरै कुरामा मलाइ सोध्नुभयो – दोलखाको देवता भीमसेन कि भिमेस्वर हो ? मैले तुरुन्त दुवै हो भने र “एक शिला तीन अबतार”को प्रसंग सुनाएँ । एकदिन एकजना प्राध्यापक मित्रले कुरै कुरामा मलाइ सोध्नुभयो – दोलखाको देवता भीमसेन कि भिमेस्वर हो ? मैले तुरुन्त दुवै हो भने र “एक शिला तीन अबतार”को प्रसंग... Read More

मिसु श्रेष्ठ थपलिया, दोलखा काठमाडौंको चिसो पनि अनौठो ! घरभित्र ठिहिर्याने कौशीमा पोल्ने । सम्झँदै लघुकथा पढ्दे थिएँ । उसले हातमा सुन्तलाको झोला बोकेर आयो । अलि पर मुढामा बसेर मोबाइल निकाल्यो । मैले नजिकै आउन ईशारा गरेँ। ऊ छेउमा बस्यो । उसको कपाल भित्र औँला खेलाउन लागेँ। उसले बिस्तारै मेरो काखमा लपक्क टाउको बिसायो। मेरो मन दशक अगाडिको परिदृश्यहरूमा... Read More

नेपाल सम्वत् ११४५, सिल्लागाः द्वितिया, (२ फागुण २०८१, १४ फ्रेवअरी, २०२५) बाँपीझ्याला । प्रणय दिवसको अवसरमा वर्तमान कविता समूहले ग्रीनलिफ फुड, पुतलिसडकमा ‘प्रेमको आदिम गीत’को विमोचन तथा विशेष कविता वाचन कार्यक्रम आयोजना गर्यो। कार्यक्रममा एघार कविहरू विधान आचार्य, भीष्म उप्रेती, टङ्क उप्रेती, रमी प्रिया, सुमन थापा संगम, दिलकुमारी डङ्गोल, धीरकुमार श्रेष्ठ, चन्द्रबहादुर लामा, सन्जय सुमन, विश्व सिग्देल, र ईश्वर थोकरको... Read More

धेरै कलाकार चाहिने भए पनि पुरुष कम भएकाले खड्ग जात्रा र कुमारी जात्राचलिरहेका छन् । भविष्यमा यो क्षेत्रमा पनि महिलाको प्रवेश भएमा कुनै आश्चर्य मान्नुपर्ने छैन । नूरजा राजभण्डारी यसपालि पहिलो पटक चाँदीको मोहर निकाल्ने राजाका रूपमा मानिएका इन्द्रसिंहदेवको प्राचीन सहर दोलखामा अवस्थित भीमेश्वरको दर्शन गर्ने साइत जु¥यो । भीमेश्वर मन्दिरबाट तल ओर्लदै थिएँ, एउटा नचिताएको दृश्य देख्न पुगें ।... Read More

भीमसेन देवताको चर्चा गर्दा हिजोआज मुख्यतःदेश, काल र प्राणीमा आइपर्ने परिस्थिति सूचक देवताको रूपमा चर्चा गरिएको पाइन्छ । यो सत्य यथार्थ हो । जब जब दोलखाको साक्षात भीमसेनको प्रतिमूर्ति शीलामा पसिनारुपी तरल पदार्थको थोपा थोपा अंकित हुन्छ त्यसैलाई देवतामा पसिना आएको मान्यताका साथमा पूजाअर्चना गर्ने गरिन्छ । भीमसेनको प्रतिमूर्तिमा पसिना आएको चर्चा त्यहाँका सम्बन्धित पुजारी वा गुठियार वा टहलवा(मन्दिरमा सुरक्षा... Read More

प्रा.डा. श्याम जोशी स्वस्थानी व्रतकथासँगै एक महिनासम्म चल्ने माधवनारायण पर्व पौष शुक्ल पूर्णिमामा शुरु भएर माघ शुल्क पूर्णिमा अन्त्य हुन्छ । माधवनारायण पर्व श्री स्वस्थानी ब्रत कथा सँग मेल खाए पनि मनाइने तरिका फरक छ । यो पर्व भगवान माधवनारायण वा भगवान विष्णुमा समर्पित हुन्छ । मानिसहरु मन्दिरमा ३० दिनसम्म व्रत बसेर हिन्दू त्रिदेब मध्ये एक माधवनारायणको पूजा गर्ने गर्दछन्... Read More

डा. अनिता श्रेष्ठ, द्वाल्खा–रामेछाप मेरो बाजेले सानैमा,सरस्वती मन्दिरमा,बसन्त पञ्चमीको दिन,दिनभर पूजै पूजा गर्थे,प्रसाद ल्याएर घर भित्र्याउँथे। बाजेको घरमाथि थियो मन्दिर,बाजे थिए सरस्वतीका Bhakta।विद्यार्थीदेखि सबै भक्तजन,मन्दिर भित्र पूजाआजा,बाहिर रमाइलो, गीत, नाच।म बाजेको पछिपछि जान्थेँ,बाजेले पूजामा लीन हुँदा,मैले श्रद्धाले हेरिरहन्थेँ। तर, आज…बाजे नभएको मन्दिर,सानो-सानो सुन्यताले भरिएको।बसन्त पञ्चमी आउँछ, जान्छ,तर त्यो हाँसो, त्यो उल्लास छैन।अब कसले गर्छ पूजाआजा?को छ त्यहाँको पुजारी?थाहा छैन। तर... Read More