ज्यँ पिपान । जिउ पिपान । नुगर थिग्वाठा द्वाल्खाये लाङा फरकु थिगुरी उयेन् च्वङन् हाति अर्थ जुर । ल्यास्मापे टुुटीवा द्वाल्खाये लाङाकु टेक्काइत मन मयेत्चु आले बुराखारा बिचरापिसिन् हाति येरेउ । जुइतवा थनकेसीये मुचापिस्त इनागु खँ हरिमजि । मुथुचुकाकुतु लिसर यार्गायेन् च्वङ्गुथेँ फुत्त पितयेइ त भर मद, खँ ब्वँकु जुरिमलत्नतु प्याच्च इथि हरित हाली म्वस्वहिन्,
“आन्थि द्वाल्खाये माया लगैजुर्स थउ ओङन् च्वन्स जि हे जिरले, इस्तवा ब्यलान्तु मग, थन्हु थिन्हु स्कूल छुट्टि जुयेन् वा इथि म्येथयेन् च्वइँ दतले” हङन् हरित बेर मदयेउ ।
हाबि हाबि छिजि पुर्खापिसिन् जागिर नयेन् च्वन्सङ् कलेजकु ब्वङन् च्वन्सङ् द्वाल्खाये नखतचखत ङाकेइत, बाह्रबिसेटुल्के मटरकु ओङन् । आँकुलान् जलजलेये थाटोँ गयेन्, धारेढुंगा, खरिढ्ंगा, चरङ्गे झोर, मकैबारी, चोथाङ् जुयेन् लिङायेनुङ् फागु म्येथइत, बुग्द्येउ डुये स्वइत, गुन्लान् डाकस सोइत, जुइत, थउ जहाननाप ट्वालये साङतपे नाप च्वङन् सर्सल्ला येङन् हाति प्याखन क्येइँरी, हाति येङन् ङिल्केइरी छुत्केइरी हङन् मुङन् खँ लाउतन् । आनाग्गये गत्केङ छुकु ताइदउजु आमताक्कु । आउ आमु खँपेन थिगुर देशय बाखन थिनागु जुई धोन्जु ।
तर आउरी प्रविधीय विकास नाप नापङ छिजि कय् मिचपेन ब्वईत स्वःनिगकु सोयन देश पिपान ओङन चोनहिन् आमु जुयनुङ जुई फरई द्वाल्खाय नखत चखतकु मिपे द्वाल्खा मोओङ । उतु खेउ खायौं तर यर्थात खँ ।
हावि हावि द्वाल्खाये जात्रा नखत चखत हरि व द्वाल्खा पिपानय पिखेन्नये मिपेन् थिखाउजु । आउ थन्केसी थउतु लाङा फरकु म्येथयेन् ड्वाकयेन् आमुतु ठाइँये ब्वङकुठीलान् झिगुर किलास पास येङन् येँदशकु थ्योंगुपेन् द्वाल्खा त मुलुक संसारये ड्काक्ड्वाकु देश अमेरिका, अष्ट्रेलिया, जापान व युके सोयन् टायेन् थेँ येङ ख्वइँदत ।
झन् थन्केसी छिजि छेँये लाङा फरटुल्के मटर थेई धोन्जु । हाबियेथेँ पेन्हुङान्हुबिके लिङाइटुल्के माबाल आन्थिनिुं द्वाल्खाये लाङाकु फागु ब्वङ्गुपेन् छेँकुतु च्वंगुपेनुङ् पित मायायेन् थउ थउ लाङाफरकु रङ लोखु लुयेन् म्येथये किपापेन् ख्वइँदत । तर आमु संस्कृति गिबि ओन, आमु परम्परा गिबि तानजेउ हङन् मिखा टुन्के स्वयेन् च्वइँ मल्दन । ईसिन उकु गुन्तङ ड्वाक्के, गुन्तङ चिचाकेईय लागिन् खँ लाय मखे हाति खेउ खँ खेङ आमु जुकुन च्वई म्वालेन चोनगु । ईनागु ज्य खँकु छिजि दोखुसेय छ्वासउपन दमु गुङ थिम्हय जुकुन मखे । तर उ छ्वासपन त गिथी यङन समाधान यरीउरी हङ खँ री ड्वाकु जुयन चोन ।
हाबि डोँर म्वालितङ् बुर्नीकु काँकर, मारी थिनागु नये सार्दाम बुयेन् उइँमल्गु पुरपाङ्, वनमारा, ब्याप्सीये ब्वाथ्राकु अमेरिकाये थिनागु छेँपेन् दके च्वंगु पिसिन् दउमदउ जात्रा प्याखन् पितकायेन् मिपे हुल मुङ ख्वन्नसिन् द्वाल्खामिये ल्याखान् उ मन् ख्वयेन् च्वन । येँ देशये कौसी कौसीकु तिन्तिमुङन् ब्व ठ्याङन् बार्चा ठ्याङन्, ह्विस्की ब्राण्डी ङ्याङन् मनत्यात्के च्वङ्गु द्वाल्खाये ल्यास्म्हा ल्यासिमिसा, तिताकेहेँ, दाजुकिँज, साङतपेन् द्वाल्खापिपानये लाङा फरकु तिम्तिमुङन् च्वङङ् ख्वइँदत ।
द्वाल्खायेतु फागु ब्वङ् ख्वइँदत । संस्कृति लुओनके येँय देशय कौशीकु म्येथये खँकुरी लित छिजि दोखुसेनु भिंगु तु टोईतुम मल । आन्थितु दो्खुनु मलिैजुयेन् द्वाल्खाये थाम्न, कोब्नय लाङाकुतु म्येथइदर्स गुलिबाँलकु जु जेउ ? थनुकेसी गिनागु फेसन ययन चोन हाखेन देशि विदेशी एैराक तयन ख्वालकु हेगके अविर बुईहो फागु हङ न्हुलु प्रविधीय विकास जुयन चोन । उ जुय लागिन् छिजि द्वाल्खामी त थिगुर चुनौती ययन चोन आमे समाधान नाप ज्याङन यरीलौं, टपज्याङन मखे ।
द्वाल्खा साँध चिताम्थली सातदोबाटो चरिकोटय् गतिविधि स्वर्नसिन् द्वाल्खाये जनप्रतिनिधिन् थउ ख्वाल व म्वग्र हेँगौ, ओचौ, म्वासौ व ओँगौ ख्वन्नसिन् थाब्न व कोब्नये लाङाकु फागु मेथौ ख्वइँमदयेन् चा जुकुन् फुतौ हात्त म्वखोन्जुजेउ ? द्वाल्खामियेतु जारीमुचाजु ड्वाकुमिपिसिन् कुबा निन्माये छेँखेन्नये परम्परा गिनागु दउजु तान्केइ मजिर हङन् हात्त मन्कस म्वटोन्जुज्यउ ? इथियेरिथिथि येरि हङन् सामाजिक संस्था कुठीपेन् चल्केतउपिसिन् द्वाल्खाये फागु ब्वङ चलन हात्त ङाकेईत पहल मयत्हीन् ज्यउ ? ऊ ऐश छिजि दोखुसेत खेउ, ईस्त, थपिस्त आले छिजि दोखुसेत खेउ ।
द्वाल्खाय संस्कृती परम्पराय खँ लार्गु हर्स ऊ फागुण पुनिसय जुकुन खँ मखे गत्केङ नखत चखत, जात्रामात्रा पेन हाविय सोयन ताङन उई धोन्जु । वय लागिन् संरक्षण यरीत स्थानिय निकायन पहल यरी मल छिजि दोखुनु नाप ज्याङन ग्वाहार यरी मल ।
देश दुपान चोन्सङ पिदेशकु चोन्सङ बाँलकु व भिङगु खँकु सोयनुङ गत्केथे बाँमलकु व मखेउ खँकु छिजि ल्वातगु, सामाजिक सञ्जालकु थिम्ह मेवुत कके कके चोरगु हाती उ खँ बाँलकु रा ?
बरु हातिङ खँ चित्त बुझई मोजुर्स दुपान सम्वन्धित मिपेनाप चोङन खँ लाई फरगु । हाखेन री गुनान गुन्त खँ लाई मफगु । छेर फिटी फिटी सोन्के फिस फिस न ङिलगु आले लिखनलान् आमे ठिक उल्टा ज्य खँ यतगु । ईनागु छिजी बानीन् गुन्तङ बाँलकु मयत । जिन यङ ज्य खँ बाँलकु आमुन यङ ज्य खँ बाँमल हङ गु बानी दमु आमुरी गुली फरगु आम्ली चाड हट्यारीलौं । आनागु बाँमलकु ज्य खँ त्वातईलौं ।
ईथितु थउ ज्य खँय लागिन् पिदेशकु चोनगु द्वाल्खाकु गुली मिपेन, भक्तजनपेन यर व माया हङन सिरगु रा ? आले गुनानुङ द्वाल्खाय बारेकु बात्चा बाँलकु खँ चोर्स छिजिन् बाँमलकु खँ फेसवुककु चोयन कमेन्ट यहे यतगु । उ बाँलकु खँ खेउरा ? छिजि न गिथी थउ दुःख यङन चोगनु आन्थितु द्वाल्खा त हाखेन यईत मेह व दुःख यरीलौं ।
छिजि द्वाल्खा मेवु ठाँई सोयन पाउ ठाँई खेउ । वय थउतु भाषा, संस्कृती, ईतिहास, मौलिकता आले पहिचान दमु । वत संरक्षण यरीलौं ।
छिजि द्वाल्खा दुपान दउ नखत चखत, जात्रामात्रा ङाकेईत, देउ देगल व सम्पदापिस्त संरक्षण यरीत, छिजि मा भाषा म्वातके तईत छिजि कय्मिचपिस्त छ्यालीउरी अभियानकु ब्व काईलौं हङन ईसिन दुपान नुगरलान्नसी ईनाप (अनुरोध) यङन् ईसि कलम उकुतु दिकेरगु ।
बाँलकु व भिङगु ज्य खँय लागिन् छिजिन सदाङ भीमसेन देउकु आशिक फोईलौं । जय भीमेश्वर, जय द्वाल्खा ।