१० मंसिर, बाँपीझ्याला, काठमाण्डौं । काठमाडौं महानगरपालिका वडा नं ६ बौद्ध स्थित होटल हर्मिका सेचेन कोलोनीको प्राङ्गणमा आर्य शतसाहस्रिका प्रज्ञापारमिता (बुम) तथा प्रज्ञापारमिता दर्पण स्मारिका पुस्तकको लोकार्पण बौद्ध धर्म महागुरु ज्याङ्चे छ्योजे गोसोक रिन्पोछेले गर्नु भयो ।
लोकार्पणको अवसरमा मञ्चमा अधिकांश बौद्ध गुरुहरू खेन रिन्पोछे, खेन्पो, लोपोन लगायत बौद्ध विकास क्षेत्रका पदाधिकारी तथा नेपाल प्रहरीका पूर्व उच्च पदाधिकारी लगायत बहालवाला पदाधिकारीहरूले उपस्थिति जनाएका थिए । साथै उक्त अवसरमा पूर्व मन्त्रीहरूका साथमा स्थानीय पालिका अन्तर्गतको वडा नं. ६ का वडाध्यक्ष भुवन लामाको पनि उपस्थिति रहेको थियो ।
ईशा पूर्व २५ शय वर्ष अगाडिबाट बुद्ध धर्मको प्रचारप्रसार भएपनि बुद्ध धर्म ग्रन्थको मूल पुस्तक ‘त्रिपिटक’ धर्मदर्शनलाई प्रत्यक्ष रूपमा ग्रन्थ मार्पmत २३ शय वर्ष अगाडिबाट मात्र लिपिको रूपमा बाहिर ल्याइएको थियो पनि त्यो पनि बौद्ध धर्म गुरु बाहेक अन्यले यो ग्रन्थको नाम मात्र सुनेको र उनीहरूको आवाजलाई मात्र श्रवण गरेर कन्ठष्थ गरिनु पर्ने प्रचलन रहि आएको थियो । कालान्तरमा बौद्ध धर्म व्यापक प्रचारप्रसार हुँदै आएर विश्व ब्रम्हाण्डमा यो ग्रन्थको माग बढ्दै गए पछि यो ग्रन्थको मूल अंशलाई विस्तार गरिएको कुरा धर्म गुरु बताउँछन् ।
यो ग्रन्थ २३ शय वर्ष पहिले लिपिबद्ध भएको आठौं शताब्दी पछि आएर सम्भोटा लिपिमा अनुवाद गराएर तिब्बतमा पुर्याइएको इतिहासमा उल्लेख छ । त्यस पछि बिस्तारै टुक्राटाक्री रूपमा कतै संस्कृत कतै हिन्दी र कतै नेपालीमा सामान्य अनुवाद हुँदै प्रचारमा वृद्धि भएको कुरा यस स्मारिकाका सम्पादक सम्पूर्णकुमार लामा आफ्नो अन्तिम पातोमा लेखेका छन् । ‘त्रिपिटक’मा भएको सयौँ ठेली मध्ये अहिले बौद्ध धर्मसंग सम्बन्धित मूल १६ ठेलीको प्रज्ञापारमितालाई नेपाली भाषामा अनुवाद गरिएको जानकारी सम्पादक लामाले बताएका छन् ।
मुलुकका विभिन्न बौद्ध दर्शनविज्ञ, प्राध्यापक र रिम्पोछेहरूको सहभागितामा बौद्ध धर्ममा मान्य रहेको चन्द्र पात्रोको हिसाबले दशौँ महिनाको आइतवार यो अनुवाद लेखन प्रारम्भ गरिएको थियो । ‘बुद्ध वचन अनुवाद समिति’का अध्यक्ष टीका शेर्पाको भनाइ अनुसार बुद्ध धर्मको सारतत्वलाई मनन गर्न बौद्ध दर्शनको ज्ञान प्राप्त गर्न अत्यन्तै आवश्यक छ । यही ज्ञान प्रज्ञापारमिताबाट प्राप्त हुने टीका शेर्पा बताउँछन् । बौद्ध धर्म ग्रन्थ ‘त्रिपिटक’मा उल्लेख भएको तीनवटा भागमा विभाजित मूल विषयमा ‘विनय पिटक’ (शील स्वभाव÷अनुशासनको कुरा), सूत्र पिटक (जातक कथा), अभिधर्म पिटक (ज्ञानको कुरा) रहेका छन् । यी ती मध्ये अभिधर्म पिटक नै मूल ग्रन्थ मानिएको छ जसबाट सम्पूर्ण ज्ञान प्राप्त हुन्छ ।
यसै ग्रन्थको १ लाख श्लोक भएको (बुम) खण्डलाई नेपालीमा अनुवाद गरेर लोकार्पण गरिएको हो । यसलाई बजारमा ल्याइए पनि अधिक मूल्य रहेकोले बुद्धसंग सम्बन्धित व्यकितत्वहरूलाई मात्र बिक्री गरिने थाहा भएको छ ।
यो प्रज्ञापारमिता अनुवाद पुस्तक तैयार गर्नका लागि नेपाल भित्रका विभिन्न संघ संस्था र व्यक्तिहरूबाट संकलित रकम रु. १ करोड ७२ लाख, ९४ हजार ७ सय ६२ रुपैयाँ, हिमाली शेर्पा समाज (दावा शेर्पा मार्पmत) १६ लाख २८ हजार ५७ रुपैयाँ, बुद्धिस्ट कमयुनिटी युकेबाट १९ लाख, ०८ हजार १ सय ४० रुपैयाँ रहेको छ । त्यस्तै न्यूयोर्क, न्यूजर्सी, बोस्टन (अमेरिका)को आङ बाबु शेर्पा मापैmत २५ लाख, ६२ हजार, ३ सय ३१ रुपैयाँ गरी कूल संकलित २ करोड ५२ लाख, ८१ ह्जार ३ सय ७० रुपैयाँ भएकोमा २ करोड ४७ लाख ९० हजार ५ सय खर्च भएको आयव्यय विवरणमा खुलाइएको देखिन्छ ।
