येँ जिल्ला–येँ महानगरपालिका वडा ल्याखाः २३ ओमबहालकु वि.सं. २०५२ दँ अषाढ ला ८ तिथीकु मा मचानानी डंगोलय कोखलान् जन्म जुयन दिउ मई नितु डंगोल खेङ । जगत सुन्दर ब्वनेकुठी डल्लुलान् २०६७ दँकु एस.एल.सि. पास यङन दिउ मई डंगोलन् एम.वि.एस. मास्टर ईन विजनेस ईस्टरीज टुल्ले थउ ब्वन्केई धोन्के तयनदिरहिन् ।
थनुकेसी का.जि.का.म.न.पा वडा ल्याखाः १५ डल्लुकु चोङन ययन दिउ मई डंगोल नेपाल सम्वत् ११३९, वि.सं. २०७५ य मिस नेवाः खेउ । झिम्खुम्ह प्रतिस्प्रर्धी स्वःनिग दुपानाय ल्यासीमिसापिसिन् ब्व काय मिस नेवाःकु झिम्ङाम्ह ल्यासिमिसापिस्त लिखत तयन पहिला जुयन ताज काईत सफल जुयनदिउ “मिस नेवाः २०७५” मई डंगोल खेउ ।
मुचान्नसी थउत मनपरई जुउ कुमारी प्याखन, महांकाल प्याखन, अन्तमात्रीका, पञ्चबुद्ध सुत्ता नेवाः संस्कृती, कलापेन खेउ । उ मध्य गत्केथे प्याखनपेन उई सय खँ सिदत ययन चोन । उतु खँ, नेवाः पहिचान व मिस नेवाःय बारेकु मई डंगोल व ईसि बाँपीझ्याला डटकम अनलाईन नाप जुउ ठोलीबोली खँय मुल खँ थपेलागिन् उकु ब्वयन तरगु ।
मई फरगु ? थनुकेसी हातीकु वेस्त जुयन चोनगु ?
ज्वजल्पा दाजु, फरगी । थनुकेसी जि नेप्लीज फेसन होमकु आवद्ध जुयन प्रबन्धक निर्देशकय भूमीकाकु ज्य खँ यङन ययन चोनगी । एम.वि.एस धोन आउ आमे थेसिस चोयन चोनगी । वय नाप नापङ मेवू हाती हर्स जन ज्य खँ यरीउरी क्षेत्ररी बैङ्कीङ क्षेत्र जुयलागिन् आउ ईन्ट्रान्सीपय तयारीकु लगई जुयन चोनगी । आन्थीतु क्ष्लमष्नभलयगक त्भभिखष्कष्यल कु “जिगु क्ःक् सनिवाः सनिलय् ६ः३०–७ः०० टुल्के ज्य खँ हिल्के ययन चोनगी ।
मिस नेवाः २०७५ कु त्याङन्ली हाती महशुष यङन चोनगु ?
जि मिस नेवाः जुई सोयन हाखेन नेवाः संस्कृती, परम्परा व भाषा साहित्य थउ जुकुन सेई व गत हङथे लगई जुउजु । तर गुल्प जि मिस नेवाः कु ब्व काईय लागिन् कलासपेन काई लगई जुर्गी आमुनन्सी हाती थुर्गी हर्स थउ जुकुन नेवाः भाषा, संस्कृती, नखत चखत, परम्परा, भोस्पे बारेकु सेङन मजिउ जुयन चोन उ खँ री मसउ मेविस्तङ सेई मल्गु जुयन चोन हङन महशुष यत्की । तर मिस नेवाः जुई सोयन हाखेन गत्केङ मसिउ जुउ हर्स लिवी मिस नेवाः जुई धोङन्ली गत्केन ओसिर्जु ।
मेवु खँ व्यक्तिगत रुपन जि गत्केङ ठारे खँ लाउ जुउई मेवे नाप ज्यारी मफउई तर आउ जि यउ नापङ ज्यारी फरगी खँ लाई फरगी उ दोखुन खँपेन सुनीता म्याम, रोजीता म्यामपिसिन् सेङ खेङ । वय नाप नापङ हेमा म्यामनङ गुलीङ खँ सेङन तरै ।
मिस नेवाःकु ब्व काई मल हङन गिथी सिर्गु ?
मिस नेवाःकु ब्व काई सोयन हाखेन गुल्प जिन जगत सुन्दर ब्वनेकुठी ब्वङन चोउई आमताक्कुतु जिन मिस लिटिल नेवाः २००७ कु ब्व काई धोउईजु । उ व्यलाताक्कु ४०–४५ म्ह मुचापिसन् ब्व कायन तउजु तर जिन उपतकन हातीकुङ त्यारी मफर्गी । उ मिस लिटिल नेवाःकु ब्वकाईत ब्वङकुठीय सुनीता म्यामन ग्वाहार यङ खेङ । आमताक्कु जन उद्देश्य हङ साङतपेन दकेईरी व हातीङ न्हुलु खँपेन सेईरी दउजु । हातीकुङ त्यारी मफर्सङ साङतपेन दत, म्यामपेन ओसिर्गी उतु बाँलकु खँ जुर । उतु मिस नेवाः जुय कारण न थनु दाजुनापङ खँ लाई दत उ खुसीय खँ खेङ ।
आले मिस नेवाः जुईयलागिन् री निस्दँ हाखेनन्सीतु तयार जुयन चोउई तर बाँलस्के तयार जुयरी मदउजु । गु व्यला तयारी यरी मल्गु दउजु आमताक्कुतु जन जाँच ययन चोन्गु जुउ जु । आन्थी हत्ङ हत्ङ २०७५ दँकुरी ब्व कायन त्याङनतु त्वारतर्गी ।
नेवाः खँ लाई सरगु रा ?
जिन सरगी । नेवाः स्कुल जगत सुन्दर ब्वनेकुठीतु ब्वङ जुयलागिन् जन्त नेवाः भाषा सेईय लागिन् कत्छीन । नेपाल भाषाय पहिला स्कुल जुयलागिन् उकु नेपाली विषय व अंग्रेजी विषय जुकुन मेवु भाषालान् ब्वन्केउ हर्स मेवु दोखुनु भाषापेन नेपाल भाषालान् ब्वन्केय लागिन् सेई फर्गी । थिम्ह सर, जन मान सिय जुयलागिन् आमु स्कुलकु ब्वन्द ओन्गी । मेवु खँ हाती हर्स जन मा न यल्पनुङ थउ मा भाषाय उत्थान यरी मल हकुजु आमु जुयनुङ जि आकु ब्वङ खेउ ।
थय विचारकु मा भाषा हङ हाती थिनागु लगई जुर ?
मा भाषा हङ थउ मान मु¥याकु तयन सेङ भाषा खेङ । गुल्परी छिजि उ ब्वकु जन्म जुरगु आमुनन्सी मा न खँलाई सेङन न्हुन हाय भाषा त मा भाषा हतै । उ मा भाषा जात थे थउ थउकु पाएन चोन । मेवु खँ हाती हर्स उ छिजि मा भाषा गुल्पनुङ लुँङमोन्केई मजि दोखुसेनुङ यल्पनुङ सेई म्वालीतु मल हर्स मेविस्तङ सेई मल । मा भाषा हङ छिजी जातिय पहिचान जुयलागिन् दोखुसेनुङ सेईतु मल्गु जन थउ विचार दमु । स्वःनिगय नेवाः जातीकु खँ लार्ङसिन ट ठ टुनपेन यर हङन मसेई मजि, लासचाई मजि सेईतु मल ।
थमुनरी थउ मा भाषा सेई मल हतगु तर गकेन्थे थमु थिनागु ल्यासीमिसा, ल्यास्मा पिसिन्री मा भाषा सोयन मेवु नेपाली, अंग्रेजी भाषा सेईमल हङ खँ दमु वय बारेकु थय हाती विचार दमु ?
आउ खँ री हाती हर्स नेपाली व अंग्रेजी सेई मजि हङ मखे सेई मल खँ लाई मल तर थउ मा भाषा आम भाषा सेईय नामकु मासेरी मजिर । थनु थिम्हन छिजि मा भाषा न्हुन माहायउ, केसी मेवुन न्हुन माहायउ आन्थी यत्ङ यत्ङ वा छिजि मा भाषा ताहे तानले ईथी जुई विई मजि, वय लागिन् मेब्सीन् हरी सोयनुङ थउतु थुई मल्गुथे लगई जुर । आन्थीतु जि महर्जन, जि शाक्य, जि डंगोल, जि प्रधान, जि श्रेष्ठ हङन जुकुन मजि की गिथी यङ जि उ जात दुपान लत थर जुर हङ खँ थुई मल उ दोखुनु सोयन महत्वपूर्ण खँ खेउ । वय लागिन् थउ पहिचान विउ खँ सेईतु मल छ्यालीतु मल हङ जन विचार दमु ।
आउ लिवी हाती यरीउरी विचार यङन चोनगु ?
आउ लिवी हाती यरीउरी हङ खँकु जीन ब्वङन चोङ विषय एम.वि.एस. खेउ उ जुयलागिन् व्यापार, व्यवसायत तु हाखेन जोङन उई मलेउ हङन चोनगी । आन्थीतु जागीर नर्गी हर्स बैङ्कीङ क्षेत्रकुतु उईरी विचार यङन चोनगी ।
नेप्लीज फेसन होमय मुलमी हेमा मानन्धरनाप गिथी यङन ओसिर्गु ?
नेप्लीज फेसन होम व हेमा म्यामय बारेकु समचार दुन्दु सोयन चोउई आमे नाप नापङ जि री मिस लिटिल नेवाः कु ब्व कार्ङननसीतु ओसिय खेउ । आमु जुयलागिन् मिस नेवाःय लागिन् स्वाःपु तयन चोउई ।
मिस लिटील नेवाः कु गुने प्रेरणान् ब्व कार्गु ?
मिस लिटिल नेवाः कु गुने प्रेरणान् ब्व काय हर्स जिन गु जगत सुन्दर ब्वनेकुठीकु ब्वउई आमु ब्वङकुठीकु सुनीता मानन्धर म्यामन जन्त प्रेरणा विय खेउ । म्यामन हङन दिरहिन् मिस लिटिल नेवाःकु ब्व काईन रा हङन आले जिन छेँकु मा नाप सल्लाह यङनन्ली ब्व काय खेङ ।
गु व्यला थमु मुचा जुउपे आमताक्कु थनुकेसीय थेतु बाँलकु जुउ पे रा गिनागु खोईदउजु ?
आमताक्कु बाँलकु वा खोईमदउ जु ज्यउ । जिन आनागु हरि सोयनुङ आमताक्कु थनुकेसी सोयन गत्केङ बाँलकु जुउई ज्यउ हात्त हर्स मुचा व्यलाताक्कु गत्केथे बाँलकुतु जुर मखेरा दाजु ? तर मिस लिटिल नेवाःकु ब्व री काई ययन चोन्गु जु । विशेषः यङन नेवाः ज्य खँ दुन्दु जन्त व्ब काईरी ईच्छा मुचान्नसीतु दउजु आम ईच्छा पुरा जुयन चोन आउ ड्वाकु ड्वाकु ज्य खँकु ब्व काईरी ईच्छा दमु ।
थय मा न उ ज्य खँकु गोल्तेक ग्वाहार यङन चोन ?
जन मा न जन ईच्छाकु गुल्पनुङ मजि हङन मदिहिन् । तर ब्वङकुठीय जाँचपिस्त कत्मछीन्केरी ब्व काई माबाल हङन दिउतन् । आमु सोयन मेवता हातीकु जन्त दिकेय मद । तर यल्पनुङ थउ ब्वङ खँ री गुल्पनुङ त्वारतई मजी हङन सल्लाह वियन दिउजु ।
नेप्लीज फेसन होमय बारेकु हातीङ हङन दिईत रा ?
नेप्लीज फेसन होम हङ ईभेन्टपेन ग्वसाग्वईरी थिगुर अर्गनाईजेसन खेउ । उ खलकन री गत्केथे ईनागुतु ज्य खँ हिल्के ययन चोन । गुल्प मिस लिटिल नेवाः ज्य खँ यतै हर्स गुल्प मिस नेवाः ज्य खँ ग्वसाग्वयन ययन चोन । गुल्प मिस नेवाः कु ब्व काउपिस्त तालिम विईरी ज्य खँ यङन ययन चोन । आन्थितु पित यई मफयन चोन्गु नेवाः ल्यासीमीसापिस्त उ खलकन पित हाईरी, ज्य खँ सेईरी ज्य यङन ययन चोन । उ खलक न जि थिनागु गत्केङ मिस नेवाः पेन पित हाईत सफल जुयन ययन चोन ।
नेवाः भाषा, सस्कृती, परम्परा त सोर्ङसिन स्वःनिग नाप नापङ द्वाल्खा यर हाती थमु द्वाल्खा ओङन तरगु रा ?
द्वाल्खा निस्दँ सोदँ हाखेन ओङन तरगी । दँ हरी मल्स २०७४ दँ माघताक्कु ओङ खेउ । आमताक्कु द्वाल्खा भीमसेन, कालिञ्चोक देउ ओङन लिपुल्र्गु । जन नाप सोम्ह पेम्ह साङतपेन दउजु, पहिला न्हिकु कालिञ्चोक ओङन कुरीकु बास चोन्गु, आले लितखुन्हु द्वाल्खा भीमसेन स्याउदाईत ओन्गु । भीमसेन देउ स्याउदाई धोन्के लिपुल्गु ।
द्वाल्खा गिनागु लगई जुर ?
द्वाल्खा जिन ताय, टिभिकु सोय सोयन गत्केङ बाँलकु जुयन चोन आले जन्तङ बाँलकु लगई जुर । सुनीय ईथी पुर्व खेन्न सोर्ङ नक्ती टल्कई जुयन चोङ्थे टल्कई जुयन चोन्गु गौरीशंकर हिमाल, वय नाप नापङ नापजाउ छिजि नेवारपे भीमसेन देउ, पुरान नेवाः वस्ती, देउ देगलपिसिन् यत्ङ अझ गत्केङ बाँलकु लगई जुर । आन्थितु स्वःनिगकुथेतु गत्केङ सँस्कृती, परम्परा व थउतु स्वःनिगय सोयन बात्चा पाउ भिन्न नेवाः भाषा दउ ठाँई जुयन चोन उन यत्ङ जन्त गत्केङ बाँलकु लगई जुर । गत्केथे बजईपिसिन् री हाकउ पटासी पार्सीकु खोन्गी उ खोन्ङ वा जन्त जन बाँलकु लगई जुर । आकुय दोखुनु सोयन बाँलकु लगई जुउ थउतु नेवाः भाषा आले आकुय तिताकेहेपिसिन् खँ लाय, ननटोय, सत् य खोन्ङ जन्त गत्केङ मज्जा लगई जुर । तर जिन आकु बजई पिसिन् सिङन चोङ हाकउ पटासी पार्सिपे किपारी खिचेङन हाई मन्त हात्त हर्स कालिञ्चोककु खोगउन मोवाईलय ब्याट्री चार्ज मोयन चोन्गुजु आमजुयनुङ किपा काई मदउ खेउ । आउ लितङ द्वाल्खा उई मन लगई जुयन चोन गुल्प भीमसेन देउन छिरेउ आले उईरी विचारकु चोनगी ।
बाँपीझ्याला पती व बाँपीझ्याला डटकम अनलाईन पतीय बारेकु हातिङ सिरगु रा ?
द्वाल्खाय नामजाउ पति हङन सिरगी । गीथी हर्स जन थिम्ह सिन्धुपाल्चोकय साङन न उ पतीय बारेकु यल्पनुङ जन नाप खँ लाउजु आमुन बाँपीझ्याला पतीय खँ यल्पनुङ खँ लायन चोन्गुजु थनु पती हिल्केउ व पितकाउ दाजु नापतु खँ लाई दत उ खुसीय खँ जुयन चोन । थनुकेसी अनलाईनकु यर्ङन्सी वा जन जिन सोरगी आले मेवु खँ हाती हर्स जन ज्य खँकुङ बाँपीझ्याला पतीय बारेकु खँ लारगी उन ग्वाहार यङन चोन ।
बाँपीझ्याला अनलाईन पतीलान् हातीङ हरी त रा ?
दोखुनु सोयन हाखेन वा दाजु नाप द्वाल्खा व स्वःनिय बारेकु खँलाई दत आमु खुसीय खँ जुयन चोन । मेवु खँ द्वाल्खाय नामजाउ उ पतीकु जन थउ विचार तईयलागिन् ठाँई विर्गु आमेलागिन् सुभाय् । द्वाल्खाय हातीङ ज्य खँपेन जुर हर्स जन्त लुँओन्केसीन् जिन फयरी ग्वाहार यरीउरी प्रतिवद्धताङ यतगी ।
मेवु खँ थउ मा भाषा छ्याल्केईरी उद्देश्य, द्वाल्खाय संस्कृती, परम्परापे संरक्षणय लागिन् ग्वाहार यरीउरी गु लक्ष्य कायन तयन उ पती अनलाईन हिल्के ययन चोनगु आमु द्वाल्खा शहरय ड्वाकु व ऐतिहासिक खँ सावित जुयन चोन । वय लागिन् दोखुनु द्वाल्खावासीपिसिन् ग्वाहार यरी मल, मेवु खँ वय निरन्तरता व बाँलकुय लागिन् जन दुपान नुगरलान्नसी भिङ्गु टोङ कामना यतगी, वय नाप नापङ छिजि द्वाल्खाय दोखुनु स्वःनिग दुपान व द्वाल्खा दुपान चोङनदिउ नेवाः दाजुकिंज, ताताकेहे बाज्य बजईपिस्त स्याउदाई ।
लिखन, लितङ बाँपीझ्याला डटकम अनलाईन पतीत थिताल सुभाय् । जय द्वाल्खा भीमसेन ।
