भेषकुमार श्रेष्ठ, तौथल
आउ बौद्ध, येँ
सिन्धुपाल्चोक जिल्ला नेपालए बाग्मती प्रदेश दुम्नए दखु सोएन ढोक जिल्ला खेउ। नेपालए जम्मा क्षेत्रफलकु १.७३५५ जमिन यु जिल्ला दुम्न परै जुर। यु जिल्लाए क्षेत्रफल २५४५ बर्ग किमि दमु।बिश्वमान चित्रकु २७.२६ डिग्रीन्नसि २८.१३ डिग्री उत्तरी अक्षांश अले ८५.२७ डिग्रीन्नसी ८६.०६ डिग्री पूर्वी देशान्तर टुले फैलैजुयन चोन । यु जिल्लाए पुर्वकु साँद देश चीनए तिब्बत अले द्वाल्खा जिल्ला परैजुर, दक्षिणकु काभ्रे जिल्ला व रामेछाप जिल्ला, पश्चिमकु काठमाडौ व नुवाकोट जिल्ला नाप ट्वाक्स्याङन चोन । अले उत्तरखेन रसुवा जिल्ला हो चीनए तिब्बत त थियन तरै । यु जिल्लाकु ८ गाउपालिका अले ३ नगरपालिका दमु ।आमु मध्ये त्रिपूरा सुन्दरी गाउपालिका वडा न. ५ तौथली ए बाच्चा परिचय बिरगी ।
तौथलीए पुर्वकु द्वाल्खा जिल्लाए खरिढुङ्गा उत्तरकु जलजले खो, दक्षिणकु जेठुल व पेड्कु अले पश्चिमकु टेकान्पुर व पाँग्रेटार परैजुर ।
मिल्याखाङ दाँ २०६८ ब्यालकु तौथलीकु १३०० छेँ अले २७६२ मिंँ दएकु वान्सामी १२५५ हो मिसामी १५०७ दएखेउ ।
तौथली सिन्धुपाल्चोक जिल्लाए चौघेरादुम्न १८ वर्गकिलोमिटर क्षेत्रफल ओगट्याङ्न टरै । राजधानी काठमाडौलान ९४ किमि, सदरमुकाम चौतारालान २२ किमि दुरी टापौ तौथली समुन्द्र सतहलान ७०० मिटर नसि २१०० मिटर टुले टागौ दमु । (प्रधान २०६८)
प्राकृति स्रोत
जंगल : तौथलीत सोखेनलान जंगलन चिएन तरै।इकु सोगुर(३ वटा )सामुदायिक बन दमु।इकुय मिपसिन जाकेँ बुत्केए सिँ यु बनलान हारहेन।इकुए बनकु भुसी, छाँसी, हल्फा, बिलाड, टोंङ्सोन, बिसौती,टक्सी, सल्ला, सिगारे,अले चाँप लरिदमु । आथिङ्तु चिरौटा, पाखनबेद, थान्सेनी लहरा, चोत्र, टिम्बुर, सुगन्धवाल, पर्खी, कर्बसी, शिलाजित, खाएउ करेला, मालाङ्सी, मकरटुसी,च्याटाटे पागु, बालकु जेलगैजुउ जडिबुटी लरिदमु ।
लोखु : तौथलीकु लोखुए मुहान घत्के दमु, जलजले खो, खुनाकनए लोखु, धारावती अले ढोकवती लोखु इकुय मिपै तोङ लोखु खेउ।
कमाइनए बुँ : इकुए बुँ घत्के बाँजो चोन। बातिचा बुँकु मौसम अनुसारए कमाइ लाएतहेन।इकुदार मकै, रुसि ,या, छो, हे, अले बाती बाती केँ नैत पाछै, लावा, हल्ली, पालो, तुर्कन, म्वारमास पिरहेन ।
मौसम : तौथली मध्य पहाडी ठाइ खेउ । इकु चिकौलाँन ० नसि १२ डिग्री टुले तापक्रम थेन हर्स दाँछिकु निस्पुल सोपुल चप एर । लुँबौलाँन आन्थिघत्के तापमछ, २५,३० टुले तापक्रम थेन । तौथलीकु घत्के जंगल दएन सिचौ फस चलैजुर।बर्खान असारए पैलो हप्तान नसि वा यइलगैजुर । अले इकुन खेती सुरु यतहेन ।
तौथलीए मि : तौथलीकु मि घटैजुर्सौ यतै। जे यरित मेबै मुलुक अले काठमाडौ बसाइ उङ जुएन मि घटैजुए खेउ । २०५८ दाँन ल्याख्याङ ब्यालाकु ५३३५ मि दौ हर्स २०६८ दाँन ल्याख्यात्न २७६२ जुकुन खार सरकारन गिबि चोन आकुतु ल्याखाङ नीति हाएनली तौथलीकु मि (जनसंख्या) बच्छीतु घटैजुउ खाइदमु । इकुए मिपेन जेयरित घत्के पिँ उङ्न चोनहेन हङ्न थुइमल।खेतीपाती बेगर मेप्ता जे मदएन लि मिपेन पि उन्सौ थनकेन्सी उल्तिक लाठेपेन छेँकुतु खाँ चिला चिलेन, होटेल तएन, सिकारखानपेन खोल्याङ चोनहेन, ।
बिकासए पुर्वाधार
लाँ (सडक) : तौथलिकु मोटरए लाँ कच्ची दमु ।काठमाडौलान ९४ किमि दुरी टापौ इकुए लाँ १२ मिटर चौडाइ सोदान हातु (३ बर्ष अघि नै ) पिच जुइमल्गु जुर्सौउ थन्टुले जुइमफौनी,। काठमाडौलान निँकु थेगर बस तौथलीथेन, थेगर काठमाडौ पुलेन यर । इउए मिपस्त सुबिधा जुयन चोन । लाँउ चाडउ पिच जुर हङ आस दमु ।
बोइत (शिक्षा) : तौथलीकु दखुन बोइथाखाङ हङ्न थेगर उच्च माबि, थेगर निमाबि, पेगर प्राबि, खुलैजुएन चोन । तौथलिए ठाइ ठाइकु पाठाशाला दर्सौ बोङगु मुचापेन कम्ती जुएन उन्सौ यतै, थेगर पाठशाला वा बन्द तु जुर ।
स्वास्थ : तौथलीकु सरकारी उप स्वास्थ चौकी दमु। आकुलान इउ ठाइए मिइ पसिन मफर्न्सिसन शुरुए चिचा चिचा उपचारपेन ( सुइ लाएङ, चिकु एउ, घार जुउ, सन्तान जत्म्यारी बन्द यरित, घुस्ना मोर स्याकु) लङ्न चोनहेन । नापनापौ निस्गुर निजि मेडिकल अले थेगर बैद्यकुठी चल्के तयन तरहेन ।
मिता (विद्युत) : तौथलीकु बि.सं.२०४२ दाँ नसितु बिजुली मिता थेङ दमु । ब्यालाकुतु मिता थेङ जुर्सौ हाबी हाबी दखुए छेंकु बिजुली मिता च्यारी मफौतन, थन्दार मिता मथेगु छेँतु मद, मितालान चलैजुउ, सोतु जाकी क्याले मिल, सिँकारखाना, इट्टा भटटा चल्केतरहेन ।
लोखु दार्खा (सिँचाइ) : तवथलकु थनटुले बुँकु खेती यरित लोखु दर्खा मदनी ।पिबुँखेन बाती बाती थौतु दार्खा मुएन या पिरहेन, नत्रहर्स सर्गिए लोखुन तु खेतिपाती यतेहेन ।
धार्मिक कुठिपेन (धार्मिक स्थल) : तौथलीत अल्पन हाजिरपुर नाम सिकेउतन।हाजी ए अर्थ तिर्थ अले पुर ए अर्थ बस्ती जुर, हरिम्वाले खँ तौथलीकु घत्के देउकुठी दमु । इकु त्रिपूरा सुन्दरी , भिमसेन नातेश्वर ,गणेश भट्टेश्वर महादेब सेतिदेबी, रत्तकालीए देउ दमु । इकु महनी, तिवार, यमरी पुनिस, भिमाएकादशी, माघेसंक्रान्ती, चैते दशै, गुनिला पुनिस, कृष्णाजन्मास्टमी चाड्वाड मान्यङ चलन दमु । इकु गुनिलाकु जिम्च्यागुर प्याखन जात्रा ब्याला ब्यालकु पिकारहेन । महनिन रोजा प्याखान, देउ प्याखन , दरि जात्रा, गोरखनाथ, खड्ग जात्रा, पिकारहेन, । आन्थिन्तु गुनिलान सड प्याखन, मारुनी, ठुप्चुकु, ट्वाकल, रक्सिन, माझिपा, डुङ्गा पारतए, झाक्री, देउ प्याखन, बासा लाए पिकारहेन । तौथली धार्मिक अके सास्कृतिक सम्पतिकु घत्के धनी खाइदमु । उ त म्वात्के ततैफर्स लिबि कएछए पस्त ढ्याबा कम्याङ लाँ जुइफरै । पर्यटकत प्याखन केङ्न पर्यटन ब्यबसाय हाँएइत घत्के संभावना दमु इकु ।
सामाजिक संघ सस्थाः तौथलीए दाजुकिजपेन घत्केउ बिकास प्रेमी दमु हर्स हातिउ घत्के ननटुए मजु हात्त हर्स इकु घत्के संघसंस्था बुएन चोन । दखुन थौ उदेश्य काएथे जे यङ्न चोनहिन । ब्याला बखतकु तौथली पिपाटनु हार ग्वाहार बिरहेन । बिकास निर्माण, जनचेतना, स्वास्थ, सरसफाइ, सास्कृति म्वात्केइ जेकु संघसस्थाए ढोक लाँहा दमु ।
