न्हिछीय खँ खेङ । श्यामसुन्दरन थौ बा हो माय मञ्जुरी बेगर अन्तरजातिय मीसा ब्याहा यङन् छेँकु दुत हायन य जुयन् च्वन । श्यामसुन्दरय बा हो मात हातितु थाहा दौले ? कयन् हाय इरी मेवु जात (अन्तरजात) य हङन् । खँ थनु हत्ङ, केसी हत्ङ संसार फिजैजुर । थिगुर नस्पुटी, निस्गुर नस्पुटी जुयन् श्यामसुन्दरय बा हो माय नस्पुटीकु थेन । उ खँ नस्पुटीकु थेइसाथ बा हो मान् रागन कयत बेस्न बोल वियन हत्चु –“गिवीय लास्माचाउ गधा ! छन्त शरम मद हारा ! ईनागु कोजातय मीसानाप ब्याहा यरित ! इसिनवा छन लागिन् थिम्ह बाँलकु कुल्यानय इरी मुचा फोङन् खँ खी छिन्याङन तउपे । तर छिनउरी बा हो माय इच्छा त कोत्यालकु तयन् इसी इज्जतत चाकु मिल्यात्मुन् मखेरा ?”
बा हो माय खँ दोन्के कयन ङेन्जु –“मेबुङ् हातिङ खँपेन हरित बाँकी दमुरा बा ?”
बान् रागन् हत्चु – “दम गधा, हात्त मद ?”
आन्थी हर्स हाति हाति दमु आमु दोखुनु हर्सिन !
जन्तवा इरी दुत हाईसाथ शंका लगैजु आमे रुप खोङन । तर हाथि यरी ? साइतकु दुत हाय इरी हङन् जुकुन इसिन् मुथु तियन चोन्गु । नत्र जिन् सिउइ ओत हाति यरी मल्गु हङन । मान मिखाकु खोबि तयन हत्चु । आउ इसिन् हाति यङन् समाजत ख्वाल केई ? केसी समाजन इस्त हाति ह¥यौ ? धिक्कार ! जन कयय बुद्धि ! उन् ड्वाकु इज्जत छोर्जु ।
ईनागु खँ हत्ङ हत्ङ बा हो मा गर्छि सुम्मके चोन्हीन । गर्छि लोङन् कयन ङेन्जु – “थपे खँ धोन मखेरा ? आउ जन खँङ थिपुल बाँलस्के ङेसिन् थप्सीन् !”
सोसिन् उ समाजन हाति महत हङन् ? यउताङ हतहिन बाँलकु खँ त बाँमलस्के लारहिन । बाँमलकु खँपिस्त बाँलस्के लारहिन् । उ संसारतु ईनागु ईनागु समाज पिसिन् यत्ङ नास्जुयन च्वन । आमुङ थनुकेसीय २१ औं शताब्दीय वैज्ञानिक युगकु थप्सिन जातपातय खँ लारगु । घडी गिविलान् गिवि थेइ धोन्जु । उ जातपातय खङ छिजितु मिपिसिन् दकेवा खेङले । कि मखे ? को जातय मिपे जीउकुरी कि छिजी थिनागु हि मदरा ? आपे हिङ हेगौतु खेङ, छिजि हिङ हेगौतु खेङ । कि हातिङ पाउ दमरा मि आपिस्त छिजि थे म्वारित अधिकार मद ? ईनागुतु खँपेन् थपिस्त ङेइ म्वालगी ।
उ खँपेन दोखुनु सुन्दरय कालातन कुल्सी पुलकु च्वाङन ङेङन च्वङगुजु । मीखालान् तरतरन खोबी हाँके खोयन च्वङ्गुजु । गर्छि लोङन्ली आमे मीखालन् हाउ खोबिन् पार्सिय चुकान हुयन कुठाकु ओङन कुबा हो निन्माय शरण परै जुयन हत्चु –“सोसिन थप्सिन जन्त क्षमा यङन् विसिन । जी थपे कयनाप जवरजस्ती ब्याहा जुयन् हाय खेङ । यदि थप्सीन् आज्ञा विर्गु हर्स जी उ छेँलान् पितङ उइँ फरगी ।
ईनागु खँ तयन निन्माउरीन् रागन वेस्न ख्याङन हत्चु “गत्के नाटक दयत कुलाङगरनी ! छिन् हाति यरी म्वाले हङ खँ इसीन दोखुनु सिरगु । जन कयत लाहाकु कायन इसी नाप ड्वाकु बदला काइ हङन च्वनन मखेरा छि ? गिविय नकचरी, लास्माचाउ । बातिचाङ छन्त ग्यारमन्त हारा ?”
उक्नपट्टी कय मन एकोहोरो जुइ धोन्जु । कयन बा हो माय हातिङ बास्ता मतै लगै जुर । आमुन हरेक खँकु थौतु ढीप्पी यरी लगै जुर । बा हो माय थौ परम्परात त्वार्तइ मफौजु । आले कय इरीय खँन् चछिङ न्हिछिङ ल्वाकुतन हल्गुतन ।
लसौ………लसौ कुलङगारिनीन् लितङ ख्वाल केन्द य ? आउरी हाति खँ हायन यर्मुन ? इस्तङ कयत थे थौ कब्जाकु तई हङनरा यरन नकचरी ?
उ खँ ताइसाथ कयउरीन् हत्चु –“बा ! थमु गुली कचकच यतगु इरीनाप ? ओल्ते आल्तेचा वा इसी पिररुङ बुझै जुसिनन् ?”
जीर । आउ छिपे पिडा मखे । बा हो माय पिडा ङेन । यदि छिन् इसिन् हङ खँ मानै मोर्जुमुन हर्स थनुय घडी नसी छन बा हो मा सदाङय लागिन् सित…..सदाङय लागिन् सित ।
इथी दहत्कु थप्सीन । थपेन विना इसी गिथियङन म्वारी ? लौ, हर्सिन बा, मा जिन् हाति यरी मल्दन ?
छिन् इरित त्वार्तइ मल्दन । कय आकाशलान् कोत जुकुथे जुर । कयन दुःख मन यङन विन्ती यत्चु –“बा जिन् यीनागु ज्य खँ यरी मफगी ?”
हात्त यरी मफन ? ओय हाती कारण दमु ? बान ङेन्जु । हात्त हर्स ओय टाहागौ बाखन दमु – “थमुन ङेइ फरगु…!
ल ङेसिन् –“खँ हाती हर्स जन थप्सिन जन्त उच्च शिक्षा ब्वन्केइत शहर खेन्न छोर्गु । शहरकु इसी निसम्ह थिगुरतु ब्वङकुठिकु ब्वङ्गुपे । खँ न्हीछिय खेङ । ब्वङकुठीकु ब्वङन च्वन्ङ च्वन्ङ अचानक जी बेहोश जुर्गी जन्त आम्तु घडीकु अस्पताल यङन् थौ जीउय हि सुत्ता वियन जन्त म्वात्केर्जु । उन इथी थौ ज्यान समेत बीय लागिन् जी थनु थपे नाप टिकरेङन् खँलाई फर्गी । आम ताक्कु थपे इरीन उपचार मेङ जुर्स जी गुरी संसारकु थेइ धोउइजु । थपेनवा ढुक्क जुयन च्वन्गुपेकी – “जन कय शहरकु च्वङन बोङन च्वन हङन ।”
उ ब्यालाकु जन्त मुना मदनय याद यर । मदन ढ्यावा कम्यारित ल्हासा ओङन लिपुलेन यर्ङसिन मफयन थिम्ह भोटेन आमे छेँ यङन आम्त बाँलस्के उपचार यङन लाके गिथी आमु छेँ यर आन्थीतु जन्तङ जुर । यदि थय इरी आम व्यालाकु मचोङ जुुर्स जी अस्पतालकुतु गियन सिरी मल्गुजु । इथी ईनागु ड्वाकु आपत लान् बच्याङ लागिन् जीन ओत व्याहा यङ खेङ । जीन आम व्यला ओय जात त मोसोर्गी । ओय दया, ओय मायाँ, आले विश्वासत सोर्गी । ईनागु कारण यत्ङसिन ओत जीवनय साङत दके हार्गि बा । आउ थमुन जन्त हाति सजाय विइ मल विसिन् । जी सजायय भागी जुयन् च्वनगी ।
ईनागु खँपेन हावितु हरिमालरा ? मान मीखालान् खोवि तयन हत्चु । थयत हात्त खोकेइ हङन जीन हातिङ महङ मा । कयन ङेङकेर्जु । खेङ जुयन च्वन, मीपे जात गुल्पनुङ ड्वाकु चिचा मोजु जुयन च्वन । धन्य इसी इरी मुचा । उ संसारकु जात हङतु निस्गुर जुकुन दौ जुयन च्वन थिगुर ओन्सामीय जात थिगुर मीसामीय जात । शुभाय् ।
