द्वाल्खा म्यासमुचा खलकय सल्लाहकार
द्वाल्खा जिल्ला भीमेश्वर नगरपालीका वडा ल्याखाः २ ड्वाक्छे ट्वालकु बा स्वर्गिय दिलबहादुर श्रेष्ठ व मा स्वर्गिय नानीकुमारी श्रेष्ठय कोखलान् २०२२ दँ असोज ला २५ तिथीकु जन्मईजु मिचमुचा सकुना श्रेष्ठ खेङ । जन्म द्वाल्खा जुयन ललितपुर उप महानगरपालीका वडा ल्याखाः ३ पुल्चोककु व्यहा जुयन चोङन दिरहिन् । समाज त थौउ फयसय ग्वाहार यङन ययन चोङन दिउ श्रेष्ठ समाजसेवी, द्वाल्खा म्यासमुचा खलकय सल्लाह व व्यवसायी मयजु सकुना श्रेष्ठ व ईसिनाप जुउ खँय मुल अंश थपेलागिन् ।
थनुकेसी हातीकु व्यस्त जुयन चोनगु ?
भाषा, संस्कृती, सम्पदापेन दकेईरीकु ग्वाहार यरीउरी व समाज दुपान दुःखकु लङन चोङन दिउ विशेषतः छिजि द्वाल्खा दुपान आन्थितु द्वाल्खा पिपान चोङन्दिउ ग्वाहारय आवश्यकता परईजु दाजुकिंज, ताताकेहेपिस्त ग्वाहार यङन ययन चोनगी । ईथि ग्वाहार यरीउरी थिगुर जन रहर खेङ । आमु रहर पुरा यरीय लागिन थौ फय सय ग्वाहार यङन ययन चोनगी ।
मेवु खँ जिन जन मुचापे ग्वाहारलान् थिगुर निस्गुर व्यवसायङ यङन ययन चोनगी आम जुयलागिन् थनुकेसी पुल्चोक कान्तिपुर एफ.एम. नाप थिगुर अर्पाटमेन्ट दके चोनगी । उ अर्पाटमेन्टय नाम सकुना अर्पाटमेन्ट तयन तरगी । आमु जुयलागिन् जि आकुतु वात्चा वात्चा व्यस्त जुयन चोनगी । मेवु खँ थनुकेसी कोरोना १९ य संक्रमणय कारणन विश्व आले विश्व दुपान चोङन दिउ मानव समुदाय दुजपेन खोयन चोनहिन् । ईथितु उ कोरोनाय संक्रमणलान् छिजि नेपाल आले नेपाल दुपान चोङन दिउ नेपाली दाजुकिंज, ताताकेहेपेन खोयन चोनहिन् दुःख चायन चोनहिन् ईनागु व्यला जुयलागिन् हावि हाविथे गिविङ उईरी खँ मद । उ जुयलागिन् छेँकुतु चोनगी । वय नाप नापङ अनलाईनलान् बाती बाती संगीतपेनुङ सेङन चोनगी ।
अर्पाटमेन्ट दकेईत गिथी मन ओन ले ?
अर्पाटमेन्ट दकेईत गिथी मन ओन हङ सोयनुङ थउ हाति ज्य यरीउरी हङन सोचेङनतु चोनगी यल्पनुङ जन्त छें दकेईरी, जग्गापेन ङ्यारीउरी व व्यवसाय यरीउरी ज्य खँ फापई जुयलागिन् उ ज्य खँपेन यङन ययन चोनगी । ईथि जुयलागिन् उतु ज्य खँ यत्ङ यत्ङ मुचापेन नाप सल्लाह जुर आले अर्पाटमेन्ट दकेईरी खेन्न लगई जुर्गी ।
प्राचिन ऐतिहासिक शहर द्वाल्खाय गौरवता हङ आकुय सम्पदापेन खेङ । छिजि आमु सम्पदापेनरी गसान गसान न्हियन्ही ताङन नास जुयन ओङन् चोन वय संरक्षणय लागिन थय विचारकु हाती यरी मलेउ ?
ऐतिहासिक शहर द्वाल्खा हाविय अभयपुर शहर खेङ । प्राचिन शहर द्वाल्खाकु दउ सम्पदापिसिन् द्वाल्खा जिल्लाय तिसाय ज्य यङन चोन । उ जुयलागिन् उ तिसाय संरक्षणय लागिन् द्वाल्खावासी थिठाँई चोङन ग्वाहार यरी मल्गु थनुय द्वाल्खाय मुल आवश्यकता जुयन चोन ।
उ सम्पदापेन २०७२ दँकु यउ भुवापन गुलिङ वा डुङन चोन गसान गसान थिगुर निस्गुर यङन देकक्वार, रासकुल देगल, भीमसीन देउय ढुकुटी (भण्डार) पेन बनई जुयन चोन । आन्थीतु थनुकेसी स्थानिय सरकार दमु उ जुयलागिनुङ वय संरक्षणय लागिन् स्थानिय सरकारनय जिम्मेवारी व दायित्व दुपान लत । स्थानिय सरकारन् थउ हिसावन ज्य खँ वा यङन ययन चोन आमे लागिन् छिजिङ क्वारी मल ।
नेवार जातिय सम्पदापेन हङ राष्ट्रय सम्पती खेङ उ जुयलागिन् उ सम्पदापिस्त संरक्षण यरी फर्गु हर्स छिजि म्वाङन चोयङ मखे हर्स केसिय न्हिकु छिजि नाम हातीङ मदै फरई । आमु जुयलागिन् वय संरक्षण यरीतु मल हङ जन थौ विचार दमु ।
मेवु खँ उ सम्पदापेन संरक्षणय लागिन् मन व धनय धनी गत्केङ द्वाल्खाय दाजुकिंज, ताताकेहेपेन दमु आन्थितु सरकारय थावि थावी ज्यकुठी दुन्दु लाहान थेन्के ज्य खँ यरी व वाई फउ दाजुकिंजपिस्त द्वाल्खान जन्म वियन तरै । आन्थी जन्म जुयन चोङ्गु व ग्वाहार यरी हङन चोङ्गु दाजुकिंज, ताताकेहेंपिस्केलान् ग्वाहार जुकुन काई फई मल । वय नाप नापङ जिनुङ हातिन फरगी आमुन ग्वाहार यरी हङन बचत विय खँ उ पतिलान् दोखुसेत सिकेरगी ।
आन्थितु द्वाल्खा दुपान दउ जात्रामात्रापेन बाँलस्के हिलेन ययन चोन । बुग्देउ जात्रा, गुल्ला जात्रा, साप्याख, खड्ग जात्रा, शहधारा बँुईरी जात्रा सुत्ता द्वाल्खा दुपान गुलिङ दाक्षि दुपान ङाकेय जात्रा पर्वपेन दमु थनु सोसीन गुली बाँलस्के लोक्के ङाके ययन चोनगु । आन्थितु बुग्देउ जात्रा थनुकेसी विशेषः पर्वय रुपकु ङाकेय ययन चोनगु उ जात्राकु ब्व काईत स्वःनिग सुत्ता गत्केङ ठाँईलान् नेवार दाजुकिंंज, ताताकेहेपेन ययन रास्नीय उकालोकु बाजाक ठ्याङन प्याखन उयन, खरपन बाहाकु दिके गरकु लोखुँ बुयन बुग्देउ डुउपिस्त लोखु तोन्के, बुग्देउ थाप्न यउताक्कु सेङकु चच्छी ईतार च्याङ, म्ये हलेन बुद्ध धर्म मानेकु पिसिन् चौला चखत ङाके चोनहिन् ।
उ थिगुर बाँलकु पक्ष खेङ वय निरन्तरताय लागिन् छिजिन ग्वाहार यरी मल । बुग्देउय खँ लार्गु हर्स हावि ताङ ताक्कु जिन्तु राजलाल बजैपे थाब्नय भीम साफरकुठीय हाखेनय ओलीकु नाप लङ खेङ । आमताक्कु सत दय लागिनु ताङ्गु उ बुग्देउय देउ नाप लङन थनु चौला नखत मानेङ बुग्देउ डुयन ययन चोनगु । बुग्देउ नाप लङ ताक्कु जि च्यादँ जुकुन दउई आन्थी बुग्देउय देउ नापलङन्ली थनु टुल्ले जन मनकु टोङ खँपेन पुगई जुयन चोन । जन विचारकु साक्षात देउ नाप लङ लागिन् जन मनय ईच्छा पुरा जुर रा हङन चोनगी । ईथि जुयलागिन् छिजि द्वाल्खा ओसिकेउ गुलिङ बाँलकु पक्ष दमु हर्स उ खँपेन छिजि दोखुसेनुङ थुई मल्गु थिनागु लगई जुर ।
ईथितु देउ देगलकु देश दुपान पिपान नामजाउ द्वाल्खा भीमेश्वर दमु । कालिमन्दीर, देकक्वार, दुङ्गलनन्सी थाब्न टुल्ले सेङ दमु, महादेवय देगल दमु । थाब्नय महादेव नारायणचाय देगल नास जुयन ओङन चोङ्गुजु जनतु पहल आले संयोजनकु द्वाल्खा म्यासमुचा खलकय नामलान् दोखुनु म्यासमुचा नाप ज्याङन मिलई जुयन न्हुलु महादेव नारायणचा देगल दकेईत सफल जुर्गु । ईथीतु मेवु मेवु देगलपेनुङ दकेईरी अभियानकु लगई जुयन चोङ दमु । द्वाल्खा उईत जायनदिउ पाउँनापे लागिन् मनरन्जन यरी व च्वापा दउ पाखा (हिमाल) गौरीशंकर सोईत कत्छीन्केईय लागिन नगरपालीकाय ग्वाहार व दुगलय दाजुकिंज, ताताकेहेपे थिगठकु चम्पुजा पार्क बनई जुयन चोन ईथीतु वडानाय् भाजु विराजमान श्रेष्ठय पहलकु मनेश्वरीकुङ पार्क बनई जुयन चोन, सिंहवनकु पार्क बनई जुयन चोन । उ छिजि दोखुनु द्वालखामीय लागिन बाँलकु व खुसीय खँ खेङ । द्वाल्खाय सामाजिक ज्य खँकु गुनानुङ राक मयङन दोखुनु थिठाँई चोईतु मल वय मेवु मुल मद ।
बुग्देउय देउ नाप लङन्ली थय मनय ईच्छा पुरा जुयन चोन हतगु आन्थी हर्स बुग्देउ डुईय व्यवस्थापनय लागिन हातिङ विचार यङन तरगु रा ?
जिन बुग्देउ हरीव थउ फयथे ग्वाहार यङन तु ययन चोनगी । आउ जिन हाती विचार यङन तरगी हर्स उ देउ डुय जात्रारी थिगुर पर्वय रुपकु विकास जुयन थ्व हङन जन दुपान मनय ईच्छा दमु । उ ईच्छा पुरा यरीय लागिन् बुग्देउय जात्रा हिल्केईय लागिन् थिगुर अक्षकोष थापना यङन विईरी ज्य खँ मनकु टोङन तरगी । आले अक्षकोषय व्याजलान् दासपत्ती बुग्देउ डुईत कत्छीयङ हङ विचार दमु । तर थापरे कोरोना १९ य संक्रमणय कारणन् बुग्देउ डुई मफर्गु आउ काल्सीन्नसी डुईय लागिन् कत्छीन्केईत जिन जिनुङ ग्वाहार यरीउरी विचार यङन तरगी । तर वय लागिन् दोखुनु द्वाल्खाय दाजुकिंज, ताताकेहपे ग्वाहार मल जि यार्कचान हातिङ जुई मफउ । आउ वडानाय् भाजु विराजमान श्रेष्ठ व कालिञ्चोक युवा क्लवय नाय् भाजु निरेन्द्र मास्के सुता द्वाल्खात माया यकु दाजुकिंज, ताताकेहे आले संघ–संस्थाय प्रतिनिधीपे दातिकु वय वारेकु छलफल यरीउरी विचार यङन तरगी । कर्मठाँई सोयन जन्मई जुय ठाँईत गत्के माया दयलागिन् जिन सय, फयरी द्वाल्खाय लागिन् हातीकु हतै आकु ग्वाहार यरीत तयार जुय खँ दोखुुसेत सिकेरगी ।
थमु द्वाल्खा दाछिकु गुली पतक ओनगु ?
जि द्वाल्खा ओङन चोनगी आउरी मुल बात्चा बाँमल नासजुयन चोन । आन्थितु थनुकेसी कोरोना १९ य संक्रमणय कारणन सरकारन देश लकडाउन यङन तयलागिन् जुकुन द्वाल्खा थेई ठाकयन चोन मखे हर्स सोला पिलाकु थिपुल जि द्वाल्खा थेङन चोनगी । नासजुउ मुल दकेईय लागिन् छिजिनुङ पहल यरी मल खँ ल्वापठोई मल द्वाल्खा जिल्लाय मिपेन गत्केङ थावि थेङन चोनहिन् । द्वाल्खाकु जन मा मदर्सङ बा मदर्सङ भीमसेन देउत स्याउदार ओनगी । ईथी देउ स्याउदार ओन्नसिन् आकु हाति समस्यापेन खोनगी आमताक्कु जिन हातिन फरगी आमुन ग्वाहार यतगी । साङत पासापेन चोनहिन् आपिस्त नाप्लत्ङ खुसी लगई जुर उतु खेङ द्वाल्खा उईरी मज्जा, आन्थितु गुल्प जन छेँय ज्य खँकु ओनगी हर्स गुल्प सामाजिक ज्य खँकु द्वाल्खा ओनगी गुल्प नखत चखत ङाकेईय लागिन् द्वाल्खा ओनगी । आन्थितु द्वाल्खात विकास यरीउरी ज्य खँकु लाहान थिई फईरा हङन व्यला व्यलाकु थेङन चोनगी ।
थमुन द्वाल्खाय ज्य खँकु लाहान थियन चोनगु आउरी हाती यरीउरी बिचार यङन चोनगु ?
द्वाल्खात ग्वाहार यरीउरी आकुय समस्या जन खेङ हङन यउता ज्य खँकु ब्व कायनतु चोनगी । आउ हाति ज्य खँकु लाहान थिई हङ सोयनुङ द्वाल्खाय दाजुकिंज, ताताकेहेपे ग्वाहार बाँलकु जुर हर्स व्यवसाय खेन्न लाहान थिई म्वालेन चोनगी तर आउतु ईथीतु यरी हङन हरी सोयनुङ यरी ताक्कु दोखुसेत सिकेई दर्स बाँलकु जुयउ ज्यउ । तर ग्वाहार दोखुसेयङ दई मल ईथी जुर्स मजिउ व मोजु हङ हातिङ मद दोखुुनु बाँलकुतु खोईदमु ।
ज्य हङ निस्गुर जुर थिगुर सामाजिक ज्य, थिगुर व्यवसायीक ज्य उ निस्गुरकु हाती यरीउरी विचार यङन तरगु ?
सामाजिक ज्य खँकु वा यल्पनुङ ग्वाहार यङन ययन चोनगी । तर आउरी द्वाल्खाकु व्यवसायीक ज्य खँ यरी दर्स जिउ रा हङन विचार यङन ययन चोनगी । वयलागिन् थपेन जि थिनागु दोखुनु द्वाल्खा त मायायकुपे दातिकु छलफल जुई मल सल्लाह मिलई जुर्स हाती हतै द्वाल्खाय लागिन् आमु ज्य खँ यरीत जि यल्पनुङ तयार जुयन चोनगी । द्वाल्खा बाँलकु हङन आउय सोयन गत्के नाम जाके हाखेन उईत दोखुसेय ग्वाहार मल उ दत हर्स थनु सोयन केसिय न्हिकु द्वाल्खाय रुप भिन्न जुई फरई ।
सामाजिक ज्यन जुकुन द्वाल्खाय विकास मोजु आकुय विकास जुईत आकुय दाजुकिंज, ताताकेहेपिसिन ढ्यावा यउ ज्य यरी मल, पसल व्यवसायकु लाहान थिई मल्दन, कृषि खेन्न सोङ्गु हर्स बुँ स्वाँरा बाझो चोन आम्कु खेती यरीमल ज्य यरी मल आले आले आकु उत्पादनजु मास, मस्याङ, टुसी फर्सी पेन पित चोई मल आन्थितु द्वाल्खा भीमेश्वर व कालिञ्चोक स्याउदार यउ पिपानाय पाउँनापिस्त द्वाल्खाकुतु थाके बासचोईरी ज्य खँ यरी मल । बासचोङ ताक्कु छिजि आकुय सांस्कृती, पर्वपिस्त केङ्गु प्याखनपेन केङन मनरञ्जन विई मल । आन्थितु नय तोङ सात्के दके विई मल सामानपे भाउ गत्के काई मजि ठिक्कन काई मल ईनागु दोखुनु ज्य खँ यत्कु हर्स आर्थिक रुपन द्वाल्खाय विकास जुईत गत्के ठामकउथे लगई जुर ।
मेवु खँ बच्छी घडी लिङाय थेन्गु चरिकोट अड्डाय चहल पहल सोसीन छिजि ऐतिहासिक शहर द्वाल्खाय सोसीन आम जुयलागिन् वय विकासकु छिजि दोखुनु नाप ज्याङन द्वाल्खाकु आम्दानी यउ ज्य खँकु ढ्रयावा ल्याङन ज्य खँ यरीउरी वातावरण विई मल । न्हुलु न्हुलु पसल खोलेरीय लागिन् छेँपेन दकेई मल छिजि ठाँई सोयन पिपान गाउँलान् यउपिस्त द्वाल्खाकु थाके सामानपेन बुयन उईरी वातावरण दकेई मल, बित्तिय संस्थाय हिसावन बैङ्कपेन तकेईय लागिन छिजि मिलई जुयन पहल यरी मल, चरिकोट द्वाल्खा मटरपेन चल्यारी मल गुली फरई आम्ली यउ मिपिस्त सुविधा विई मल, चरिकोट द्वाल्खा गीथी मटरपेन चल्यारेउरी हङन छिजिन सल्लाह यरी मल आमुथे गिथी यरीउरी, हाती यरीउरी हङन दोखुन ज्यँ खँ दकेई मल वय लागिन् स्थानिय निकायनुङ ग्वाहार यरी मल ईथी यत्कु हर्स गसान गसान द्वाल्खाय विकास जुयन ओयङ हङ जन थौ विचार दमु ।
भीमेश्वर नगरपालीकान् भी.न.पा. वडा ल्याखाः २ छेँ जुयन पिपान चोङनदिउ द्वाल्खावासीपिस्त छेँ दकेई मल हङन खँ हायन तरै थय विचारकु हाती लगई जुर ?
थौ जन्मठाँईकु छेँ दकेईत नगरपालीकान् र्छे दकेई मल हर्सङ महर्सङ थौ गच्छेथे द्वाल्खापिपान चोङन दिउ दाजुकिंज, ताताकेहेपिसिन् द्वाल्खाकु छेँ दकेई मल हङ जन थौ विचार दमु । उ छेँ दकेईरी अभियानकु दाजुकिंजपेन बात्चा क्वारी मल ईसि पित उई धोन्गु म्यासमुचापेन क्वाङन ज्य मद आउ जन खँ लार्गु हर्स जिन दकेई तर मेवु म्यासमुचापिसिन् वा मदकेई फरई आमु जुयलागिन् वयलागिन् छिजि दाजुकिंजतु हाखेन यई मल । द्वाल्खाकु छिजि थउतु पहिचान दमु, नेवार भाषा दमु, जात्रामात्रा, चाडपर्व आले रहन सहन दमु उन यत्ङ छिजित गत्केङ ग्वाहार जुयन चोन । छिजीनतु छेँ मदकेर्गु हर्स गुन ययन द्वाल्खाकु छेँ दकेउ ? नगरपालीकान् हाय विचारकु जि सहमत दमु उ बाँलकु खँ खेङ ।
द्वाल्खाय नेवारी भाषाय विकासय लागिन् हाति सोचेङन तरगु ?
दोखुनु सोयन हाखेन उ भाषाय संरक्षण यरी मल्गु थनुय मुल आवश्यकत दमु । वय नाप नापङ छिजि दोखुसेनुङ थउ कय मिचत गिथी नेपाली, अंग्रेजी भाषा सेनगु आन्थीतु छिजि मा भाषाङ सेई मल । द्वाल्खाय नेवार भाषा हङ छिजि ईज्जत व गौरव खेङ । उ जुयलागिन् वय विकास गिथी यर्स जियउ हङ सोयनुङ उ भाषात छिजिन गिथी छ्यालीकु हाई फरगु आमु बाँलस्के सोचेरी मल, थउ मा भाषा सेङन गुङ चिचा मोजु आले गुनेङ ईज्जत मोओ । ईथि यत्कु हर्स थौउतु संरक्षण जुयन ओयङ । व्यवहारकु री हातिङ ग्वाहार मयङन मुथुन जुकुन संरक्षणय खँ लाय हातिङ अर्थ मद आमु जुयलागिन् थमुन हिल्केय पित कायन् ययन् चोङ बाँपीझ्याला पतिन भाषाय संरक्षण व छ्यालीकु हाईत थिगुर अभियान हिल्केसिन आमकु जिन हातिन फरगी आमुन ग्वाहार यरीउरी बचत थयत विरगी ।
थउ कय्मिचत द्वाल्खाय नेवारी भाषा छ्याली मल हत्कु उ बाँलकु खँ खेङ आले थय कय मिचन खँ लाई सर रा ?
ल उ री खुसीय खँतु ङेन्गु क । जन कय् मिचपिसिन् िछिजि द्वाल्खाय नेवार भाषा बाँलस्के लाई सरहिन् । आपेन पिदेशकु चोन्ङसिन वा छिजि नेवार भाषाकु खँ लारहिन् हर्स उकु वा जन जि चोनगी आमु जुयलागिन् आप्सीन बाँलस्के खँ लाई सरहिन् । वय लागिन् छिजिन थउ मुचाखुचा त मुचानन्सीतु सेई मल्गु जुयन चोन । स्वःनिगय सोयन द्वाल्खाय नेवारी भाषा बाँलस्के लाई सरहिन् । छिजि भाषाय थौतु ईज्जत, गौरव व मान दमु । वय नाप नापङ उ भाषा गुनानुङ मोथु गोप्यङ जुर । दोखुनु कुनलान् सोर्ङ थउ भाषारी सेईतु मल, छ्यालीतु मल हङ जन थौउ विचार दमु ।
दोलखा म्यासमुचा हङ हाति ले ? वय सल्लाहविउय ल्याखाःन सोर्गु हर्स आउ हाति यरीउरी विचार यङ तरगु ?
दोलखा म्यासमुचा खलक हङ द्वाल्खालान् व्यहा जुयन पित ओङन चोङ्गु तिताकेहेपे नाप चोङ थिगुर खलक आले संस्था खेङ । उ खलक न म्यासमुचापिस्त थिठाँई हायन हाखेन ओङन थउ फय सय ग्वाहार माईती छेँ द्वाल्खात यङन ययन चोन । गुल्प देउ देगल दकेईत ग्वाहार यतै हर्स गुल्प बुग्देउ डँुई त ग्वाहार यतै, गुल्प गुङ माईती खलककु बा मा, दाजुकिंज, ईरीपिरी मफर्स ग्वाहार यङन ययन चोन । उ खँ म्यासमुचापे लागिन् वा बाँलकुतु जुर वय नाप नापङ माईतीय बा, मा व दाजुकिंज, ईरीपिरी नाप बाँलकु सम्वन्ध स्थापित यङन तरै म्यासमुचा खलकय दोखुनु सोयन ड्वाकु उतु खँ खेङ हङ जन विचार दमु ।
जि सल्लाह विउय हिसावन सोर्गु हर्स छिजी दातीकु हती ईथी आपत विपत पईर जुर्ङ थउ फय सय ग्वाहार यतगी । आमु जुयलागिन् जन्त बाँलकुतु लगई जुर तर गुली म्यासमुचा खलक त हाखेन यईत ग्वाहार यरी मल्गु ज्य यरी मल्गु जु आम री यरी मफयथे लगई जुयन चोङ दमु वयलागिन छिजि दोखुन मिलई जुई मल । मेवु खँ आउटुल्ले वा म्यासमुचा खलकलान् उतु ज्य खँ यरीउरी हङन सल्लाह मोजुनी । तर आउ यङ ज्य खँपेन आउय सोयन लिवी बाँलकु व भिङ्गु यरीउरी तु सोचेङन तरगु । वयलागिन् म्यासमुचा खलकय नाय् आले थि थि पदाधिकारी नाप सल्लाह यङन्ली जुकुन उतु ज्य खँ यकु जुर्गु हङन हरीत कत्छीयङ ।
बाँपीझ्याला पती गिनागु लगई जुर उ पतीलान् म्यासमुचापिस्त व द्वाल्खाय दाजुकिंजपिस्त हातीङ हरीत रा ?
बाँपीझ्याला पती बाँलकु लगई जुयन चोन । छिजि द्वाल्खाय नेवारी भाषाय संरक्षण व विकास यरीउरी गु अभियानुक लिङायन चोन उ बाँलकु पक्ष खेङ । मा भाषा दोखुनु जात जातीपे नुगर जुयलागिन् उ खँ छिजि दोखुसेनुङ थुयन विई मल । कुल्सीपती बाँपीझ्याला पती व अभयपुर पतिन् द्वाल्खाय नेवारी भाषाय क्षेत्रकु गत्केङ ग्वाहार यङन ययन चोन । कुल्सीपती व अभयपुर पती दातिकु बन्द जुर्सङ उ बाँपीझ्याला पती साफर पतीलान् थनु अनलाईन पतीकु थेईत सफल जुयन चोन आमेलागिन् उ हिल्केउ थमु किंज उपेन्द्र प्रधान व थयत हाखेन लिखनलान् ग्वाहार यकु दोखुसेन दाजुकिंज, ताताकेहेपिस्त दुपान नुगरन्नसी बाँलकु टोङन सुभाय् विरगी ।
उ पती हिल्केईय लागिन् जन खेन्नलान् हातीन फरगी आमुन ग्वाहार यरी हङन बचन विरगी । जिन उ पतीय हाती कामना यतगी हर्स थनु गिथी अनलाईनकु थेईत सफल जुर्गु आन्थीतु केसी दोखुनु द्वाल्खावासीय मुखुकु नुगरकु बाँपीझ्याला हङ खँ थेङन नेपालय नेवार जातिय दातीकु स्थापित जुईत सफल जुसिन हङन द्वाल्खा भीमेश्वरनाप आशिक फोनगी ।
द्वाल्खाय नेवारी भाषा व द्वाल्खामी हङ छिजि द्वाल्खा थिगुर पहिचान खेङ । उ पहिचान छिजिन गुल्पनुङ ताई विई मजि वय संरक्षण व विकास गिथी यरीउरी हङन सोचेरी मल उ थनुय आवश्यकताङ खेङ । मेखु खँ छिजी द्वाल्खाय सामाजिक विकासय ज्य खँय सवालकु दोखुनु नाप ज्याङन थिठाँईतु चोङन हाखेन उईलौं । वप्ते आप्ते खँकु माथायन दाजुकिंजपेन थउ ठाँईलान् ग्वाहार यरसिन् ईसि तिताकेहेन थउ ठाँईलान् ग्वहार यरी दाजुकिंज हङ जपा लाहा खेङ हर्स तिताकेहे हङ खपा लाहा खेङ उ जपा व खपा लाहा मिलई जुर हर्स मजिउ व मोजुउ ज्य हङ खँ हातिङ मद । थिठाँई चोईलौं, थिठाँई तईलौं ओप्ते आप्ते खँकु माथाईलौ ब्वाक्डयन हाखेन उई सोयन थिगर जुयन हाखेन उईलौं ।
लिखन जन उ खँपिस्त पित यईत ग्वाहार यकु उ बाँपीझ्याला अनलाईन खबरपती य बाँलकु व भिङ्गुय कामना यतगी ।
