परापूर्वकाल काल न नसि योग य वारेकु चर्चा जु खँ छिजिन विभिन्न धर्मशास्त्र य साँपरकु दौ बाखन लान बोङन तायन चोङ दमु । तर आम्ताक्कु योग, ध्यान हङ गत्केथे साधु महात्मा हो गुरुकुल कु बोङ्गु पिसिन जुकुन यतै हङ धारणा दउजु । तर थनकेसी योग हङ गत्के मित थाहा दम कि उन मि य स्वास्थ्य लागि न फाइदा दम हङन यौ से नु हतै । आले योग न मि त स्वस्थ जुकुन दके रै रा मेब्ता ङ उ य महत्व दम हङ गत्के मिन मसिउ । उकु छिजिन द्वाल्खा नेवारी भाषालान वय वारेकु जिन थपिस्त सिकेई म्वालेन चोनगी ।
योग हङ हाति
योगय बारेकु व्याख्या यकु थिमा पतन्जली नामय ऋषिन हङन तरै योगश्चित्तबृतिनिरोधः उए अर्थ योग न मनकु चलैजु मल्गु माल्गु खँ पेन दिकेरै । योगय शाब्दिक अर्थ ट्वाकसई जुईरी खेङ मेबु खँ न हरी मल्स नाप मिलै जुइरी बुझै जुई मल तर योगय बारे उ सम्वन्धीय ऋषिमुनी हो गुरु पिसिन समग्रकु योगय अर्थ री शरीर व आत्मा नाप मिल्याङन एकाकार यङन परमात्मा ईश्वर त टुल्ले नाप लक्केइरी फरै हावि हकु हर्स आउ ए सन्दर्भ त उँ परिभाषा त सत्नय अर्थकु हरि मल्स मिए शरीर हो मन मस्तिष्कय दातिकु नियन्त्रण मदौ कारणन यत्ङ गत्के शारीरिक हो मानिसिक विकार बढैजु थनकेसी ए व्यलाकु शरीर हो मन थिम्हन मेवुय दातिकु मिल्याइरी विधा तु वास्तविक योग खेङ । योग त सहि तरिका अपनायरी फर्स निश्चित घडीकु शरीर जुकुन मखे मानसिक हो आध्यत्मिक रुपन थौत चेतना ठाईकु थेन्के सुख हो शान्तिन थौ जीवन निर्वाह यरीउरी कला योग खेङ ।
योग जीवन य थिगुर पद्धति
हावि सीमित मिपिसिन जुकुन योग साधना यङन चोङगु थन ययन योग थिगुर जीवन य पद्धति रुप न विश्व कु विकास जुयन चोन । पौराणीक कालकु छिजि देश लान शुरुवात जु उ योग थनकेसी पश्चिम जगत युरोप अमेरिकाकु शारीरिक सुगठन व स्वस्थय लागिन गत्के प्रचार प्रसार उ खँ व्यावसायिक रुप न सुत्ता हाखेन ओङ्गु खोइदम ।
आउय विश्वकु लिबि ययन योग मफौ मि पिस्त प्राकृतिक तरिकान लाकेइरी थिगुर पद्धति अथवा थेरापि खेङ हर्स सामान्य मि पे लागिन शारीरिक रुपन तन्दुरुस्त हो फूर्तिलो जुयन चोइरी जीवन पद्धति हर्स साधु सन्यासी पे लागिन योग साधना पद्धति खेङ । योग साधना त निरन्तररुपन यर्स सकरात्मकता न सोइरी हो जीवनकु घटैजु यउताङ घटना घटै जुर्सङ आम्त कत्छीङ्के काई फइरीतु योगय मेबु मुल खेङ । आन्थितु उ योगी सन्यासी पे लागिन अझँ साधना पद्धतिय रुपन कायन चोनहिन् ।
यउता जुर्सङ योग हङ दोखुनु मि य लागिन मल । सोंद दौ मुचा न नसि सिकिस्त मफौ मोजु टुल्के दोखुसेतङ योगय सहारा काइ मल । योग छिजि शरीरय लागिन जुकुन ग्वाहार मोजुयन मिय न्हियन्ही थईतोई व समाजकु मिपे नाप यरिमल्गु व्यवहार व छिजि विचार तङ सहि तरिकान यक्केइत उपयोगी माध्यम सावित जुयन चोन ।
मे बु सोयन योग त हात्त
स्वस्थ य बारे कु चेतना दौ मिन थौ त सदाङ स्वस्थ तु तै चाहेतै । तर यौता यर्सङ मि य शरीर कु रोग लगै जुर । मिपिसिन थौ त स्वस्थ व तन्दुरुस्त तैत सुनि सुनि व्वातहिन, म्येथरहिन, कसरत यरित जिम ओनहिन, जिउ मक्र्याङन प्याखन उरहिन आन्थिनु हङथे मोजु । आले गुनुङ गुनुङ जुम्बा, मार्शल आर्ट नङ शरीरत स्वस्थ तैरि रुपन कारहिन् । उ दोखतानुङ शरीर त फाइदा अवस्य विरै तर मि पूर्ण रुप न स्वस्थता हर्स बि मफौ । गुल्प टुल्के योग साधना य विभिन्न विधा अन्तर्गत आसन, प्राणायम हो ध्यान आदि मे टुल्के मि त सन्तुष्टि बि मफौ । हात्त हर्स योग न शरीर जुकुन मखे छिजि मन मस्तिष्क शरीर नाप एकाकार यङन मित पूर्ण रुपन स्वस्थय अनुभूति दिलायरी फरै ।
मेबु उपाय सोयन योग हात्त उपयुक्त हङ उ कोवि विरगु
१) मेबु कसरत खेल अभ्यास यत्न शरीरय पिपानय भाग जोर्नी व माँसपेशी त विशेष प्रभाव पारे तै हर्स योग न मिय पाईतलानसि छेर टुल्केय दोखनु अंङ्ग प्रत्यङ्ग हो शरीरय वप्तेचा सोयन वप्तेचा कोषिका टुल्के त सकरात्मक प्रभाव पारेङन आपिस्त समेत प्राणवान हो स्वस्थ दकेरै ।
२) कासा मेथर्न व मेबु खाले कसरत यत्न सिङ त्याकेइरी हो बुकेइरी भावना प्रबल जु कारण लगातार मिपिस्त अभ्यासकु लग्यातै हर्स योग साधनाकु संयम, अनुशासन, योग यङ ठाई आले थौ मन हो जौखौ य वातावरण शुद्धि त समेत ध्यान वि मल आन्थितु हो योग य बीच बीच कु शरीय आरामय लागिन शिथलीकरण , आत्मनिरीक्षण यरि मले लागिन शरीर त बाच्चा बाच्चा यङन शारीरिक स्वस्थता विईरी ज्य यतै ।
३) मेबु यत्न श्वास, मन हो मि पे विभिन्न इन्द्रिय नियन्त्रण यरिउरी प्रक्रिया मद तर योग यत्न मुल रुपन छिजी श्वास प्रश्वास हङन नि प्राणय नाप नापङ ज्ञानेन्द्रिय हो कर्मेन्द्रिय त टुल्ले नियन्त्रण यरि त योग न ग्वाहार विरै । योग जुकुन यिनागु अभ्यास खेङ गिबी शरीर य अवस्था पिच्छे श्वास काई री हो त्वार्तइरी खँ विशेष ध्यान विइमल । उन यत्न शरीर त मल्गु प्राण वायु काइत फके क्षमता विकास यङन विरै ।
४) योगय अभ्यास यत्न शरीर ग्वारमुइरी, सलिइरी आले गुल्प सामान्य व्यलाकु तइ जे यरि मल । आन्थि तु मि गुङ योग यत्न शरीर व मन त पुरा आराम कु तयन योग यरि मले लागिन योग यरि त गत्के बल लगाई मेङनुङ शारीरिक हो मानसिक फाइदा काई फरगु हर्स नातागत हो मफौ मिपिसिनु निश्चित खाले योग यङन उलान फाइदा काई फरै ।
४) योग त नियमित अभ्यास यत्न शरीरकु रोग नाप ल्वारीइरी शक्ति विकास जुकुन मोजु शरीरकु ग्वारमुङ्गु बिजातीय तत्व पिस्त विभिन्न माध्यम लान शरीरलान निस्कासन यङन शरीर त रोगलान तु मुक्त यरिउरी ज्य खँ यतै हर्स मेबु अभ्यासकु इनागु मद ।
५) योग शास्त्र न छिजी नै तोइरी खँ कु साधारण, प्राकृतिक रुपन उब्जै जु हो मौसम अनुसार दौ साग सव्जी हो फलफूल थौ शरीर त हित यकु हो शरीर त साङत जु खाले आले पच्यारी फौ जुकुन नइ मल हङन सेनै । योग न मेबुन थे हेभी डाइट नइमल महत ।
६) योग आहार जुकुन मखे विचार हो व्यवहार तङ सुव्यवस्थित यरि लागिन अहिंसा, प्रेम, सहनशीलता, धैर्यता य साथ साथ विश्व भातृत्व आले नैतिक शिक्षा अन्तर्गत मा बा हो गुरु भक्ति नसि ईस्वर परमात्मा प्रति आस्था तईमल हङनु सेनै ।
७) मि य शारीरिक, मानसिक, बौद्धिक जुकुन मखे आत्मिक विकासय लागीन् योग सर्बोतम पद्धति खेङ । योग य दाँजो कु मेबु हातिङ कसरत व्यायाम एइ मफे लागिन उ ए लोकप्रिय दिन दिनै बढै जुयन चोन । सजिलो न सहज तरिका न यौ से नु यरि फय लागिन ओङगु खु द हाखेन संयुक्त राष्ट्र संघय १७० देश न जुन २१ तारिख त विश्व योग दिवस मानेरी त सहमत जुर ।
आकु लानतु सि दम योगय महत्व गुली दौ जुयन चो न । छिजिन खोङन बोङन चोनगु कि थनकेसी यलेङ व्यस्तता हो बामलस्के प्रतिस्पर्धा य कारण न मि पे जीवन शैली न्हा जुयन ओङ लागिन सरै जु रोग सोयन सरै मोजु रोग नुगर य समस्या, मोटैजुइरी, चिनी रोग, उच्च रक्तचाप, क्यान्सर, किडनी, पक्षघात बढी फईलई जुयन चोन । यउ अस्पताल सोर्सङ मफौ मिपेन खोइदम ।
मि मफयन लि मफौन दुख सिरै हर्स आमे परिवार नङ दुख सियन मगङन डयाबाङ यक्कु खर्च जुर थनकेसी वासर यरिउरी असाध्य महंगो जुयन चोन अस्पताल वोन्स जिता चेक यक्केरै हर्स जाँचेरीत निच्छी लगै जुर । डाक्टर पिसिन बिए वासर न साइड इफे्रक्ट जुयन मेबु शारीरिक समस्याङ पित ययन चोन । हर्स रोग लगै जुयन डाक्टर हो मेडिकल धायरी सोयन रोग तु लगै मोजुके ज्य खँ हात्त छिजि मि मेरिउरी आमे लागिन योग साधना यरि त छिजिन अल्छी चाई मजि ।
